Vào năm 2015, trong khi đang dò tìm khoáng chất ở Công viên khu vực Maryborough gần Melbourne, Úc, một người đàn ông tên là David Hole đã phát hiện ra một tảng đá khác thường. Nó chính là thiên thạch Maryborough quý giá. (Ảnh: Bảo tàng Victoria)
Vào năm 2015, trong khi đang dò tìm khoáng chất ở Công viên khu vực Maryborough gần Melbourne, Úc, một người đàn ông tên là David Hole đã phát hiện ra điều gì đó khác thường – một tảng đá rất nặng, màu đỏ nằm trong đất sét màu vàng. Anh mang nó về nhà và thử mọi cách để mở tảng đá ra vì anh chắc chắn rằng bên trong nó có một cục vàng – dù sao thì Maryborough cũng thuộc khu vực Goldfields, nơi cơn sốt vàng ở Úc lên đến đỉnh điểm vào thế kỷ 19.
Để phá vỡ tảng đá, Hole đã thử dùng cưa đá, máy mài góc, máy khoan, thậm chí axit. Tuy nhiên, ngay cả búa tạ cũng không thể tạo ra một vết nứt trên tảng đá. Điều này là bởi vì thứ mà anh ấy đang cố gắng hết sức để phá ra không phải là vàng.
Nhiều năm sau Hole mới phát hiện ra rằng tảng đá là một thiên thạch quý hiếm.
Nhà địa chất Dermot Henry của Bảo tàng Melbourne nói với The Sydney Morning Herald vào năm 2019: “Nó có vẻ như được điêu khắc và có những lõm vào trong. Điều này được tạo ra khi tảng đá đi qua bầu khí quyển, bên ngoài nó tan chảy và bầu không khí tạo hình nó”.
Tuy không thể phá vỡ được tảng đá nhưng vẫn tò mò, Hole đã mang cục vàng đến Bảo tàng Melbourne để nhận dạng.
Henry nói với Channel 10 News: “Tôi đã xem xét rất nhiều tảng đá mà mọi người cho là thiên thạch”.
Trên thực tế, sau 37 năm làm việc tại bảo tàng và kiểm tra hàng nghìn tảng đá, Henry cho biết chỉ có hai tảng đá được chứng minh là thiên thạch thực sự. Và tảng đá của Hole là một trong số hai tảng đá đó.
Nhà địa chất học của Bảo tàng Melbourne, Bill Birch, giải thích với The Sydney Morning Herald: “Nếu bạn tìm thấy một tảng đá như thế này trên Trái đất và bạn nhặt nó lên thì nó sẽ không nặng đến thế” .
Các nhà nghiên cứu đã xuất bản một bài báo khoa học mô tả thiên thạch 4,6 tỷ năm tuổi mà họ gọi là Maryborough, theo tên thị trấn gần nơi nó được tìm thấy.
Nó nặng tới 17 kg. Và sau khi dùng cưa kim cương để cắt một lát nhỏ, các nhà nghiên cứu phát hiện ra thành phần của nó chủ yếu là sắt, tạo thành từ một dạng chondrite H5 thông thường.
Sau khi mở tảng đá ra, các nhà khoa học cũng tìm thấy những giọt khoáng chất kim loại nhỏ kết tinh, được gọi là chondrules.
Henry cho biết: “Thiên thạch cung cấp một hình thức khám phá không gian có giá rẻ nhất. Chúng đưa chúng ta quay ngược thời gian, cung cấp manh mối về tuổi tác, sự hình thành và hóa học của hệ Mặt trời của chúng ta (bao gồm cả Trái đất)”.
“Một số mang tới cái nhìn thoáng qua về phần bên trong sâu thẳm của hành tinh chúng ta. Trong một số thiên thạch, có ‘bụi sao’ thậm chí còn lâu đời hơn cả hệ Mặt trời của chúng ta, nó cho chúng ta thấy các ngôi sao hình thành và phát triển như thế nào để tạo ra các nguyên tố trong bảng tuần hoàn. Các thiên thạch quý hiếm khác chứa các phân tử hữu cơ như axit amin; các khối xây dựng của sự sống”.
Mặc dù các nhà nghiên cứu vẫn chưa biết thiên thạch này đến từ đâu và nó đã ở trên Trái đất bao lâu, nhưng họ có một số phỏng đoán.
Hệ Mặt trời của chúng ta từng là một đống bụi và đá chondrite quay tròn. Cuối cùng, lực hấp dẫn đã kéo phần lớn vật chất này lại với nhau thành các hành tinh, những phần bụi còn lại hầu hết nằm ở vành đai tiểu hành tinh khổng lồ.
Henry nói với Channel 10 News: “Thiên thạch đặc biệt này có lẽ xuất phát từ vành đai tiểu hành tinh giữa sao Hỏa và sao Mộc, và nó bị đẩy ra khỏi đó khi một số tiểu hành tinh va vào nhau, sau đó nó lao vào Trái Đất vào một hôm nào đó”.
Việc xác định niên đại bằng carbon cho thấy thiên thạch đã ở trên Trái đất từ 100 đến 1.000 năm và các ghi chép về một số lần sao băng trong khoảng thời gian từ 1889 đến 1951 có thể tương ứng với thời điểm nó đến hành tinh của chúng ta.
Các nhà nghiên cứu cho rằng thiên thạch Maryborough hiếm và quý hơn vàng rất nhiều đối với khoa học. Đây là một trong 17 thiên thạch từng được ghi nhận ở bang Victoria của Úc và là khối thiên thạch lớn thứ hai, sau mẫu vật khổng lồ nặng 55 kg được xác định vào năm 2003.
Henry nói với Channel 10 News: “Đây chỉ là thiên thạch thứ 17 được tìm thấy ở Victoria, trong khi đã có hàng ngàn cục vàng được tìm thấy ở đây. Nhìn vào chuỗi sự kiện, bạn có thể nói, về mặt thiên văn học, việc phát hiện ra nó là một điều thật kỳ diệu”.
Nghiên cứu được công bố trong Proceedings of the Royal Society of Victoria.
Theo Science Alert
NTD Việt Nam