Đánh đòn áo hoa lau

Áo bông của Tử Khiên nào đâu phải áo bông? Nhồi bên trong toàn là lau sậy! Lại nhìn vào trong, ngoài hoa lau vẫn còn có hoa lau!

Câu chuyện hôm nay chúng tôi muốn gửi đến bạn là một cố sự rất nổi tiếng trong lịch sử, kể về người học trò đức hạnh của Khổng Tử – Mẫn Tử Khiên.

Mẫn Tử Khiên (536-487 TCN) tên thật là Tổn, tự Tử Khiên, là người nước Lỗ thời Xuân Thu. Ông là nhà tư tưởng, nhà giáo dục, nhà chính trị trứ danh thời cổ đại, đồng thời cũng là một trong những nhân vật đặt nền móng cho học thuyết Nho gia. Trong số các học trò của Khổng Tử, Mẫn Tử Khiên được xếp vào bảy mươi hai bậc hiền nhân, ông cũng là một trong mười triết gia lỗi lạc, gọi chung là “Khổng Môn thập triết”. Câu chuyện dưới đây xảy ra khi Tử Khiên còn nhỏ, cho đến nay vẫn luôn được truyền tụng trong dân gian.

Vào một buổi chiều đông lạnh giá hơn hai ngàn năm trước, trên con đường lớn bên ngoài một thôn trang ở gần huyện Huy Túc, tỉnh An Huy ngày nay, có một chiếc xe ngựa đang chạy ngược chiều gió. Ngồi trên xe là Mẫn viên ngoại cùng với con trai cả Mẫn Tử Khiên và con trai thứ Anh Ca.

Mẫn Tổn kéo xe cho cha trong tiết trời giá rét. (Ảnh: Miền công cộng)

Cậu con cả Tử Khiên lúc ấy chỉ mới 13 tuổi nhưng có tài đánh xe. Mẫn viên ngoại quanh năm bôn ba làm ăn, khó khăn lắm mới có dịp về nhà đoàn tụ cùng vợ con. Hôm nay được ở bên các con, ông vô cùng cao hứng nên rôm rả chuyện trò mãi không ngừng.

– Con à, hôm nay ba sẽ đưa các con đến nhà người bạn ở thôn Đông tham gia hội thơ. Những vị khách đến dự đều là các bậc thi lễ trâm anh, là danh sĩ có tiếng trong vùng. Các con đến đó thì nhất định phải chăm chú lắng nghe, nghiêm túc học hỏi, đây là cơ hội rất khó có được đó.

Anh Ca háo hức hỏi:

– Ba ơi, nhà bác ấy có to không? Sẽ có bao nhiêu người đến dự?

– To lắm, rất nhiều người sẽ tới. Họ sẽ cùng nhau đàm thơ, luận tranh, thảo luận học vấn.

– Thế ạ? Hoan hô! Vậy thì hay quá, hay quá!

Anh Ca sung sướng dựa vào người cha, cậu bé nói cười giòn giã cứ luôn miệng hỏi mãi không ngừng.

Nhưng ngược với vẻ nhí nhảnh của Anh Ca, anh cả Tử Khiên chỉ lặng lẽ đánh xe, khi thì rụt cổ, lúc lại co đầu, nhún vai, chẳng nói câu nào. Mẫn viên ngoại thấy con trai thường ngày rất giỏi đánh xe mà hôm nay chỉ mỗi việc cầm chiếc roi cũng vụng về, ông có phần không hài lòng.

– Tử Khiên, con sao thế? Khó khăn lắm ba mới được ở nhà vài ngày, tranh thủ đưa anh em con đi chơi, cũng để mở mang tầm mắt. Con sao mà chẳng phấn khởi lên chút nào?

Tử Khiên quay đầu lại, giọng run rẩy:

– Thưa ba, con… lạnh… lạnh quá…

Nói rồi, hai bàn tay của cậu lạnh cóng đến mức tê bại đi, không còn cảm giác gì nữa. Chiếc xe bò lắc lư loạng choạng, cây roi da cũng rơi xuống đất. Tử Khiên vội vàng xuống xe nhặt, nhưng chân tay buốt đến thấu xương không còn nghe theo ý muốn của cậu nữa. Trong khoảnh khắc chiếc xe bò mất kiểm soát, suýt chút nữa lật nhào, cả ba cha con đều ngã xuống đất.

Mẫn viên ngoại bực mình quở trách:

– Thằng bé này, sao giờ lại lười biếng như vậy? Ừ thì trời lạnh, mùa đông thì đương nhiên là lạnh rồi. Người khác đều chịu được mà sao nhà ngươi lại không chịu được? Anh Ca, con có thấy lạnh không?

– Ba à, con không lạnh, ba thử sờ vào tay con mà xem.

Nói rồi Anh Ca giơ tay ra cho cha xem. Mẫn viên ngoại chạm vào, ừm, bàn tay nhỏ bé ấm áp và mềm mại quá.

Mẫn viên ngoại lại quay sang mắng con trai lớn:

– Con xem, Anh Ca nhỏ hơn con rất nhiều, áo mặc cũng không dày như của con, thế mà không hề thấy lạnh. Con sao mà không chịu được tí khổ nào như thế?

Tử Khiên lúc này đã lạnh cóng đến mức môi miệng tím tái, không thốt ra được lời nào nữa rồi. Tiếng cha trách mắng chỉ còn là thứ thanh âm từ xa xôi truyền đến. Cậu dần dần lịm đi, thần trí dường như cũng mê sảng mất rồi.

Nhưng Mẫn viên ngoại nào đâu hay biết? Ông tưởng rằng Tử Khiên ngỗ nghịch không thèm trả lời cha, một giọt nước tràn ly nên lại càng tức giận. Ông liền chạy tới nắm lấy chiếc roi da, giận dữ hét lên:

– Nghiệt tử hư đốn, ta đánh ngươi, ta đánh ngươi!

Chiếc roi da vun vút quất xuống. Tử Khiên kêu lên một tiếng: “Ba, ba!” rồi trước mắt bỗng tối sầm lại.

Mẫn viên ngoại vừa định túm lấy Tử Khiên thì bỗng nghe tiếng Anh Ca reo hò:

– Oa, ba ơi, hoa lau, hoa lau kìa! Ba xem, trên người anh bay ra bao nhiêu là hoa lau!

Anh Ca vừa hò reo vừa đuổi theo cố bắt lấy những bông hoa lau đang phất phơ trong gió.

Mẫn viên ngoại ngẩn người: “Chuyện gì thế này? Hoa lau? Hoa lau gì chứ?” Thì ra, chiếc roi da vung xuống đã quất rách áo khoác của Tử Khiên. Áo bông của Tử Khiên nào đâu phải là áo bông, nhồi bên trong toàn là hoa lau! Lại nhìn sâu vào trong, ngoài hoa lau vẫn còn có hoa lau! Những bông hoa lau nhẹ bẫng từ vết rách bay ra, cuốn tung lên trời, nhảy múa theo cơn gió…

Mẫn viên ngoại kéo Anh Ca lại, kiểm tra thử chiếc áo Anh Ca đang mặc, bên trong là bông lụa tơ tằm nên chiếc áo vừa nhẹ vừa ấm. Nhìn lại Tử Khiên đang hôn mê vì lạnh cóng, Mẫn viên ngoại bỗng thấy nghẹn ngào nơi cổ họng, không khỏi cảm thấy xót xa. Ông vội ôm lấy Tử Khiên vào lòng, cởi áo choàng của mình đắp lên người con, giọng chua xót:

– Con của ta, đứa con bất hạnh của ta, ba không biết con lại phải chịu khổ thế này. Là ba không tốt, ba đã trách nhầm con rồi!

Lúc này, trong lòng Mẫn viên ngoại sục sôi phẫn nộ. “Lý Tú Anh nhà ngươi giỏi thật, ta không ngờ ngươi lại tệ bạc với con ta đến nhường này!”

Nghĩ rồi, Mẫn viên ngoại liền đánh xe quay đầu lại.

– Đi, chúng ta về nhà thôi!

Suốt dọc đường, Mẫn viên ngoại khi thì nhìn chiếc áo chần bông của Anh Ca, lúc lại nhìn Tử Khiên trong vòng tay, trong tâm không khỏi giận dữ: “Được lắm Lý Tú Anh! Tử Khiên con ta từ nhỏ đã mất mẹ, ta cứ tưởng ngươi là người tri thư đạt lý, hiền hậu nhân ái, nên mới cưới ngươi về để chăm sóc con thơ. Nào ngờ mụ đàn bà nhà ngươi lại có tâm địa xấu xa như vậy!”

Mẫn viên ngoại thầm trách Tử Khiên: “Con ơi con à, sao con không nói cho ba biết hả con?”

Tử Khiên cuộn tròn trong lòng cha, khoảnh khắc ấy thật dễ chịu, thật ấm áp biết bao. Cậu chỉ mong cứ như thế mãi, không còn phải chịu lạnh, chịu cóng, có cha ở bên thương yêu thật là tuyệt vời. Cậu không còn run rẩy nữa, ngẩng đầu lên nhìn cha.

– Ba ơi, ấm áp quá.

Mẫn viên ngoại ôm lấy con trai mà cổ họng nghẹn ngào, nước mắt chứa chan:

– Con à, ba đã để con phải chịu oan rồi, đều là lỗi của ba!

Nói rồi ông lại vung chiếc roi trong tay lên. “Đi! Đi!”

Cỗ xe ngựa xé gió phi thẳng về phía trước, mặc cho hàng cây hai bên đường ngả nghiêng trong giá lạnh.

Về đến đầu làng, Mẫn viên ngoại nói với Anh Ca:

– Anh Ca, con sang nhà ông bà ngoại ở thôn Bắc, nói là ba con có lời mời, mời ông ngoại đến có việc cần bàn bạc.

– Vâng ạ!

Anh Ca nhảy xuống xe rồi tung tẩy chạy đi.

Ở nhà, Lý Tú Anh đang bế bồng đứa con mới sinh, trong ánh mắt tràn đầy yêu thương. Trong phòng ngăn nắp, sạch sẽ tinh tươm lại vô cùng ấm áp. Nghe tiếng gió bắc gào rít ngoài cửa sổ, Tú Anh thầm nghĩ: “Trời lạnh thế này, Anh Ca lại còn nhỏ, không biết ngồi xe có chịu được không? Mong sao mấy cha con về nhà sớm một chút”.

Vừa nghĩ đến đó đã thấy Mẫn viên ngoại đá tung cửa sải bước vào nhà, theo sau là Tử Khiên.

Lý Tú Anh đon đả chạy ra nghênh đón:

– Ồ, mấy cha con đã về rồi đấy à? Hôm nay lạnh thế này, mọi người đều không ra ngoài, thiếp ở nhà cứ ngóng mãi, giờ thì tốt quá rồi. Ấy, Anh Ca đâu?

– Tôi bảo nó đi mời ông ngoại rồi.

– Mời ông ngoại? Cái ngày lạnh thế này chàng lại mời bố đến, có chuyện gì sao?

Tử Khiên bước đến chào mẹ, Tú Anh gật gật đầu rồi lại hỏi tiếp:

– Chuyện gì thế lão gia? Mọi ngày chàng vẫn vui vẻ lắm cơ mà, hôm nay sao lạ thế? Đã xảy ra chuyện gì rồi à? Hay là có ai chọc giận chàng vậy?

– Ai chọc giận tôi sao? Là cô đấy!

– Thiếp? Thiếp á?

– Đúng vậy, chính cô!

– Hôm nay chàng sao thế? Thiếp làm sao khiến chàng tức giận được chứ?

– Tôi hỏi cô: Tử Khiên và Anh Ca có phải là anh em trai không?”

– Điều đó mà cũng cần phải hỏi sao?

– Anh em ruột, vì sao không đối đãi như nhau?

– Thế nào là đối đãi không như nhau?

– Thế cô cho Tử Khiên mặc loại áo bông gì?

Lý Tú Anh vừa nghe đến đây, vội chống đỡ:

– Ài, thiếp nói là chàng hôm nay sao vậy? Thiếp ngày ngày đều đôn đáo trong ngoài, chăm sóc con cái, lo liệu việc nhà. Chàng cứ thử đi mà hỏi hàng xóm láng giềng, có ai không nói rằng thiếp là người vợ đảm, người mẹ hiền không?

– Cô đừng có đánh trống lảng! Tôi hỏi cô, hai đứa con mặc áo bông khác nhau, một cái bằng hoa lau, một cái bằng bông tơ tằm, thế này là thế nào? Cô trả lời đi!

– Từ khi thiếp gả vào nhà họ Mẫn của chàng đã phải ngậm đắng nuốt cay chăm sóc cho Tử Khiên, nuôi nó từ nhỏ đến lớn, chẳng lẽ thiếp không yêu thương nó sao?

– Nói như thế nghĩa là cô vẫn tự cho mình là người tốt hiếm có sao? Cô cho là giữa Tử Khiên và và con trai cô, cô đều đối xử công bằng sao?

– Đương nhiên rồi, thiếp chẳng có gì phải thẹn với lòng.

Mẫn viên ngoại lại càng thêm tức giận.

– Tử Khiên, lại đây! Cúi xuống, để cho mẹ kế của con xem xem con đang mặc loại áo gì!

Tử Khiên theo lời quỳ xuống, bên trong vết rách vẫn còn ít hoa lau sắp bay ra ngoài.

Mẫn viên ngoại lửa giận hừng hừng, trừng mắt nhìn vợ. Lý Tú Anh ôm chặt đứa con trong tay, không dám ngước lên nhìn chồng.

Bỗng có tiếng Anh Ca reo lên:

– Ba, má, ông ngoại đến rồi!

Nói xong Anh Ca lập tức nhảy tót vào nhà, theo sau là ông Lý, cha của Tú Anh.

– Con rể à, Anh Ca nói con có chuyện tìm ta à?

– Vâng ạ, trời lạnh thế này, con mời cha đến là có việc quan trọng cần bàn bạc ạ.

Mẫn viên ngoại nói tiếp:

– Nhớ lại mười năm trước con bất hạnh phải tang vợ, để lại Tử Khiên tuổi nhỏ bơ vơ, không có mẹ ở bên chăm sóc. Con lại phải ra ngoài làm lụng nuôi gia đình nên đã cưới con gái của cha, chỉ hy vọng nàng ấy có thể san sẻ nỗi âu lo trong lòng con, săn sóc con trai, quán xuyến việc nhà, vợ chồng cùng nhau chăm lo cho gia đình.

– Đúng vậy, chẳng phải các con vẫn sống với nhau rất hòa hợp sao?

– Nhạc phụ, trước giờ con cũng cứ tưởng là như thế, mãi cho đến hôm nay mới phát hiện rằng sự việc hoàn toàn không giống như vẻ bề ngoài.

– Ồ? Con đã thấy chuyện gì? Chẳng lẽ Tú Anh đã làm sai điều gì sao?

– Cha hãy hỏi con gái của cha đi, để cô ấy tự nói.

Ông Lý nghe xong, quay đầu lại nhìn Tú Anh:

– Sao thế con? Lẽ nào con…

Tú Anh ấp úng:

– Con làm sao chứ? Con vẫn luôn đối xử với Tử Khiên và Anh Ca như nhau mà.

Mẫn viên ngoại không khỏi nghiến răng:

– Được lắm Lý Tú Anh nhà cô, cô thật sự “không thấy quan tài không đổ lệ, không gặp chân Phật không khấu đầu” hay sao? Lại đây, lại đây, cả hai con đều lại đây!

Nói rồi, Mẫn viên ngoại vẫy tay ra hiệu với Tử Khiên và Anh Ca.

– Hai con cúi xuống để ông ngoại xem xem!

Ông Lý đến gần hai đứa trẻ, trước tiên xem áo bông của Anh Ca. “Là bằng sợi bông, ừm, rất tốt, rất ấm áp”.

Ông Lý lại xem áo của Tử Khiên, vừa nhìn liền không khỏi giật mình: “Sao lại rách như vậy?”. Lại nhìn lần nữa: “Á, cái này… cái này…” Ông Lý không thốt nên lời, bối rối nhìn Lý Tú Anh:

– Là hoa lau sậy?

Tú Anh không đáp lại.

Ông Lý lại bước lên cầm thử một nắm.

– Đúng thực là hoa lau!

Ông Lý run rẩy chỉ tay vào con gái:

– Con… con… Tú Anh, đây là con làm sao? Sao con có thể…?

– Ba, đừng làm rối lên như vậy. Tử Khiên cả ngày ở trong nhà cũng không ra ngoài làm gì, đối với nó thì hoa lau hay bông tơ đều như nhau cả.

– Đều như nhau? Vậy sao cô không cho Anh Ca mặc áo hoa lau đi?!

– Ôi, chàng nói gì lạ vậy? Anh Ca chẳng phải vẫn còn rất nhỏ sao, thân thể xương cốt vẫn chưa vững chắc, cho con mặc áo hoa lau thì làm sao chịu được?

Ông Lý không nghe lọt tai, nói:

– Tú Anh à, con đừng có giảo hoạt nữa, cúi đầu nhận sai đi con, điều con làm là sai quá rồi đó.

– Ba, sao ba không bênh con mà đi bênh người khác thế?

Mẫn viên ngoại không còn nhẫn nhịn được nữa:

– Cô đã ngược đãi Tử Khiên mà còn già mồm sao? Cô… cô đúng là mụ đàn bà tráo trở!”

– Hứ, chàng chê ta không tốt, thế chàng giao nó cho người khác đi, bảo người tốt kia chăm sóc nó xem nào.

Mẫn viên ngoại bừng bừng lửa giận:

– Lý Tú Anh! Tôi không ngờ cô lại chẳng biết đạo lý đến như vậy! Tôi sẽ không khoanh tay nhìn Tử Khiên chịu khổ nữa đâu. Anh Ca, mang giấy bút lại đây cho ba. Nhạc phụ, cha thấy rồi đó, con gái cha đã làm ra cái việc bất nhân bất nghĩa như thế mà vẫn không chịu hối cải. Con bị đẩy đến bước này cũng là bất đắc dĩ cả thôi, giờ con sẽ viết giấy ly hôn, ly hôn với Lý Tú Anh!

Ông Lý vội vàng can ngăn:

– Con rể, đừng giận quá mất khôn như vậy, đợi cha khuyên nhủ nó đã, âu cũng là từ nhỏ nó đã quen được nuông chiều, thích làm theo ý mình rồi.

Rồi ông Lý quay người nói:

– Tú Anh à, còn không mau nhận sai đi, đối xử với con trẻ như vậy là quá bất công rồi đó, việc ấy không ai bênh vực cho con được đâu. Nhưng chồng con là người tốt, là chàng rể hiền. Anh ta hiếu thảo với ba má còn hơn cả con ruột. Một năm bốn mùa, nóng lạnh đều thăm hỏi, chăm lo cho ba và má con không thiếu thứ gì, có ai mà không khen anh ta là người tốt chứ? Chồng con bị bức đến mức buộc phải ly hôn con, mà con vẫn còn ngang ngạnh cãi bướng được! Đều là do ba má đã nuông chiều con quá, để đến hôm nay chúng ta phải xấu mặt vì con! Con còn không mau nhận sai đi, hả?

Tú Anh phụng phịu không đáp lời cha, nhìn sang bên thấy Mẫn viên ngoại đã trải giấy lên bàn và cầm bút viết rồi.

Ông Lý sốt sắng nói:

– Thôi được, ba khuyên con mà con không thèm trả lời, thôi thì con tự lo cho mình đi vậy.

Nói rồi ông toan rời đi.

Lý Tú Anh nghĩ, thường ngày chồng vẫn ân cần dịu dàng với mình mà nay lại nổi giận đến vậy, thái độ rất nghiêm túc chứ không hề có ý đe dọa. Chàng muốn ly hôn mình thật sao? Càng nghĩ càng hoảng sợ, cô vội vàng níu lấy vạt áo cha.

Ông Lý vừa đi vừa nói:

– Đừng níu ba nữa, để ba đi, ba không muốn phải chứng kiến cảnh đau lòng này.

– Ba, đừng đi, con xin ba đấy.

– Con vẫn nhất quyết không cho ba đi à?

(Tú Anh gật đầu)

– Vậy con có nghe ba không?

(Tú Anh gật đầu)

– Được, giờ thì con đặt thằng bé xuống rồi quỳ xuống, thành tâm xin lỗi biểu thị lòng hối cải, sau đó ba mới có thể giúp con được.

Tú Anh lại gật đầu. Mặc dù hoàn toàn không muốn nhưng cô vẫn miễn cưỡng nghe lời.

Ông Lý quay người nói với Mẫn viên ngoại lúc ấy vẫn chưa nguôi cơn giận:

– Con rể à, con xem, Tú Anh đã biết sai rồi, con cũng nên lượng thứ, cho nó cơ hội sửa chữa lỗi lầm. Tự cổ có câu: “Nhân phi Thánh hiền, thục năng vô quá” (Con người nào phải Thánh hiền, ai chẳng lầm lỗi). Sửa đổi rồi sẽ tốt, phải không? Huống hồ đây cũng là trách nhiệm của hai người già chúng ta, là chúng ta đã không dạy dỗ nó cho tốt, để đến nỗi nó lại làm ra cái việc trái Thiên lý như thế.

Nói rồi, ông Lý lại chắp tay thi lễ với Mẫn viên ngoại. Mẫn viên ngoại vội ngăn cha vợ lại:

– Nhạc phụ, đừng làm vậy, con đâu dám trách cha mẹ? Người ta vẫn nói: “Ai làm người nấy chịu”, việc này không liên quan đến cha mẹ. Nhưng cô ấy cứ như thế này, con làm sao có thể yên tâm giao con cho cô ấy được? Cha đưa cô ấy về nhà đi, con không thể giữ cô ấy lại được.

Ông Lý đẩy Tú Anh tới, thúc giục con gái mau mau nhận sai. Lý Tú Anh thấy vẻ mặt của chồng rất nghiêm khắc. Hai vợ chồng kết hôn đã nhiều năm mà chưa bao giờ xích mích hay cãi vã. Nhưng lần này thì khác. Lý Tú Anh khẽ kéo áo chồng, xuống giọng nói:

– Ôi, phu quân à, hai chúng ta làm vợ chồng đã nhiều năm, chàng trước giờ chưa hề to tiếng hay tức giận với thiếp, hôm nay lại như thế này… Thôi đừng giận nữa, đều là do thiếp nhất thời hồ đồ làm ra cái việc ngớ ngẩn như vậy. Thiếp xin chàng tha thứ, lần sau thiếp không như vậy nữa.

Mẫn viên ngoại rũ bỏ tay Tú Anh lúc ấy đang kéo lấy vạt áo mình, lớn tiếng nói:

– Cô nào có nhận sai? Một chút thành ý cũng không có! Nói gì là nhất thời hồ đồ chứ, đây là hành vi nhất thời hồ đồ sao, cô coi tôi là đứa trẻ lên ba chắc? Cô đã không có chút thành ý nào lại còn nói với tôi những lời giảo hoạt như vậy, sao tôi có thể tin tưởng được đây? Thôi thì cô cầm tờ đơn ly hôn này, theo nhạc phụ về nhà đi!

Đúng vào lúc khi ba người lớn đang giằng co căng thẳng với nhau, Tử Khiên liền bước đến, quỳ xuống trước mặt cha và mẹ kế, kéo lấy áo cha tha thiết nói:

– Ba à, xin hãy nghe con một lời, con xin ba hãy tha thứ cho má lần này, đừng ly hôn nữa.

Mẫn viên ngoại không khỏi kinh ngạc, nói:

– Con à, ba không đành lòng để con lại bị ức hiếp nữa.

– Ba à, con có thể nhẫn chịu được, con thà chịu khổ còn hơn để má đi.

– Vì sao?

– Ba à, ba đã nghĩ chưa, các em vẫn còn nhỏ, nếu má ở nhà thì chỉ mình con mặc áo hoa lau, má đi rồi thì cả ba anh em đều mặc áo hoa lau. Má ở mình con giá lạnh, má đi cả ba rét mướt.

Tử Khiên lại nói với Tú Anh và Mẫn viên ngoại:

– Má à, con từ nhỏ đã mất mẹ, không thể quên được công ơn má chăm lo bấy nhiêu năm. Chỉ cần hai em có mẹ yêu thương thì Tử Khiên dẫu khổ thêm nữa cũng không dám oán hờn. Ba à, xin ba bớt giận, đừng để má đi. Hai em đều cần má, mai này má già rồi cũng sẽ cần chúng con.

Lời của Tử Khiên khiến những ai có mặt tại đó đều lặng người sửng sốt. Mẫn viên ngoại không khỏi rơi lệ, ôm con vào lòng:

– Ôi, con trai, con trai ta, con trai của ta!

Lý Tú Anh không ngờ rằng Tử Khiên còn nhỏ nhưng lại nói ra những lời sâu sắc như vậy. Cô tự thấy hổ thẹn ôm mặt khóc nức nở, không kìm được bèn ôm Tử Khiên vào lòng.

– Tử Khiên, con của ta! Làm mẹ, ta thật không biết phải giấu mặt vào đâu. Ta đã tệ bạc với con vậy mà con không hận ta, lại còn nghĩ cho ta và các em con. So ra, ta thật xấu hổ vì đã làm một việc tổn đức như thế! Nếu không quy chính há có thể làm người?

Rồi Lý Tú Anh bước đến trước bài vị tổ tiên và quỳ xuống, tuyên thệ với trời đất:

– Con, Lý Tú Anh, từ rày về sau nhất định sẽ thay đổi tâm tính, coi Tử Khiên như con mình sinh ra, đối xử với các con đều như nhau không thiên vị. Nếu làm trái lời thề thì nguyện bị trời tru đất diệt!

Mẫn Tử Khiên, tức Mẫn Tổn (Ảnh: Wikipedia)

Bạn thân mến, đây là câu chuyện có thực về một danh nhân lịch sử. Nhân vật chính Mẫn Tử Khiên là một học giả trứ danh thời Xuân Thu Chiến Quốc (722-481 TCN), là môn sinh của Khổng Tử nổi tiếng về lòng hiếu thảo, cũng là một trong 72 bậc hiền nhân của Nho gia.

Sau khi Khổng Tử nghe được câu chuyện này, ngài đã hết lời khen ngợi: “Hiếu tai Mẫn Tử Khiên! Nhân bất gian ư kì phụ mẫu, côn đệ chi ngôn” (Luận Ngữ). Nghĩa là: Hiếu thay Mẫn Tử Khiên, mọi người đều tán đống những lời khen của cha mẹ và anh em nói về trò ấy.

Để kỷ niệm lòng hiếu hạnh của Mẫn Tử Khiên, người đời sau đã đổi tên thôn làng nơi Tử Khiên từng sống lúc đương thời thành “Tiên Đả Lô Hoa Xa Ngưu Phản Thôn”. Tên địa danh này vẫn còn tồn tại đến ngày nay, trở thành thôn làng có tên dài nhất ở Trung Quốc. Cũng kể từ đó, tại vùng Túc Châu tỉnh An Huy, trong ao lau sậy nơi mẹ kế của Tử Khiên hái bông lau, hàng năm tất cả đám lau sậy đều chỉ ra bông chứ không nở hoa, cho đến nay đã trở thành kỳ quan thiên cổ. Dân gian truyền rằng, đó là vì lòng hiếu hạnh của Mẫn Tử Khiên làm cảm động trời đất mà thành.

Các triều đại trong lịch sử đều ca ngợi Tử Khiên là thuần hiếu. Trong “Nhị thập tứ hiếu” cũng có đoạn thơ rằng:

Mẫn thị hữu hiền lang,
Hà tằng oán hậu nương.
Tôn tiền hiền mẫu tại,
Tam tử miễn phong sương.

Tạm dịch:

Họ Mẫn có con hiền,
Chưa từng oán mẹ kế
Trước cha xin giữ mẹ
Ba con khỏi cảnh hàn

Sau này, Mẫn Tử Khiên trở thành một trong những học trò thân cận bên cạnh Khổng Tử. Tử Khiên thông minh mẫn tuệ, ham học vượt khó, được nạp vào “y bát đệ tử” và trở thành một trong 72 bậc hiền nhân của Khổng gia.

Bạn thân mến, chữ Hiếu trong truyền thống Á Đông là hiếu thuận mà không cần điều kiện. Không phải cha mẹ đối tốt thì con cái mới hiếu, đối xử không tốt thì không còn hiếu kính, mà là thời thời khắc khắc, dù cha mẹ có bất công hay ngược đãi thì vẫn vẹn tròn lòng hiếu nghĩa. Hiếu được như Tử Khiên, thật là hiếm lắm thay!

Theo Tuyết Lỵ và Đông Phong – Sound of Hope
Minh Tâm biên dịch