Một quần thể kim tự tháp Maya ở Guatemala khi nhìn qua LIDAR. (Ảnh: Ancient Mesoamerica)
Các nhà địa chất ở miền bắc Guatemala đã phát hiện ra một khu vực đồ sộ của người Maya trải dài khoảng 1.700 km vuông có từ thời kỳ Trung và Hậu Tiền cổ đại (khoảng 1000 TCN đến 250 TCN).
Những phát hiện này là kết quả của một cuộc khảo sát trên không mà các nhà nghiên cứu đã thực hiện thông qua kỹ thuật quét LIDAR (Light Detection and Ranging). Công nghệ này đặc biệt có lợi ở những khu vực như rừng nhiệt đới ở lưu vực sông Mirador-Calakmul Karst của Guatemala, nơi tia laser có thể xuyên qua tán cây dày.
Sử dụng dữ liệu từ các lần quét, nhóm đã xác định được hơn 1.000 khu định cư nằm rải rác trong khu vực, được kết nối với nhau bằng 160 km đường đắp cao mà người Maya có thể đã từng đi bộ qua đó. Họ cũng phát hiện phần còn lại của một số bục lớn và kim tự tháp, cùng với các kênh đào và hồ chứa được sử dụng để lấy nước, theo nghiên cứu được công bố vào ngày 5/12 trên tạp chí Ancient Mesoamerica.
Đồng tác giả nghiên cứu Carlos Morales-Aguilar, một nghiên cứu sinh sau tiến sĩ tại Khoa Địa lý và Môi trường tại Đại học Texas ở Austin, đã nói với Live Science trong một email: Dữ liệu LIDAR đã “lần đầu tiên cho thấy một khu vực được tích hợp cả chính trị và kinh tế, điều chưa từng thấy tại những nơi khác ở Tây bán cầu”.
Morales-Aguilar nói thêm: “Bây giờ chúng ta có thể nhìn thấy toàn bộ cảnh quan của khu vực Maya” ở địa điểm này của Guatemala.
-
- Một ít cấu trúc bộ ba ở trung tâm hành chính của El Mirador, một địa điểm Maya cổ đại nằm ở Guatemala. (Ảnh: Ancient Mesoamerica)
Nhưng điều gì đã khiến khu vực này trở nên hấp dẫn đến mức người Maya muốn định cư ở đó ngay từ đầu?
Đồng tác giả nghiên cứu Ross Ensley, một nhà địa chất của Viện Nghiên cứu Địa chất của Vùng đất thấp Maya ở Houston, đã nói với Live Science trong một email: “Đối với người Maya, lòng chảo đá vôi Mirador-Calakmul là một ‘Vùng ở được’. Người Maya cư trú ở [khu vực này] vì nó có sự kết hợp phù hợp giữa vùng cao để định cư và vùng đất thấp để làm nông nghiệp. Vùng cao cung cấp nguồn đá vôi, vật liệu xây dựng chính của họ và mặt đất khô để sinh sống. Vùng đất thấp chủ yếu là đầm lầy theo mùa, cung cấp không gian cho việc canh tác trên đất ngập nước cũng như đất giàu chất hữu cơ để sử dụng trong việc canh tác trên ruộng bậc thang”.
Các nhà nghiên cứu trước đây đã sử dụng kỹ thuật LIDAR để quét các địa điểm của người Maya ở Guatemala. Vào năm 2015, một sáng kiến có tên là Dự án Lưu vực Mirador đã tiến hành hai cuộc khảo sát quy mô lớn ở phần phía nam của lưu vực, tập trung vào thành phố cổ El Mirador. Dự án đó dẫn đến việc lập bản đồ 1.703 km vuông của khu vực này của đất nước.
Morales-Aguilar cho biết: “Khi tôi tạo ra những mô hình đất trống đầu tiên của thành phố cổ El Mirador, tôi đã bị choáng ngợp. Thật thú vị khi lần đầu tiên quan sát một số lượng lớn các hồ chứa, kim tự tháp hoành tráng, ruộng bậc thang, khu dân cư và gò đất nhỏ”.
Hiện tại, các nhà nghiên cứu hy vọng công nghệ LIDAR sẽ giúp họ khám phá thêm những phần của Guatemala vẫn còn là một bí ẩn trong nhiều thế kỷ.
LIDAR là gì?LIDAR là viết tắt của cụm từ Light Detection and Ranging. Công nghệ LIDAR sử dụng tia laser để đo khoảng cách và xây dựng bản đồ 3D vật thể bằng cách phát ra và thu nhận tia laser phản hồi. Phạm vi sẽ được xác định bằng cách đo khoảng cách thời gian giữa phát xạ và kết quả phản hồi. Giải thích dễ hiểu hơn đó là LIDAR sẽ phát ra các tia sáng hồng ngoại vào môi trường xung quanh. Sau đó, chúng sẽ đo lường thời gian các tia sáng phản xạ lại. Chính vì vậy, khi tia sáng mất nhiều thời gian để trở lại thì vật thể sẽ nằm ở xa. Tổng hợp tất cả kết quả tia sáng thì máy quét có thể nhận được độ nông sâu của môi trường xung quanh. Hiện tại LIDAR thường được sử dụng để tạo bản đồ có độ phân giải cao với các ứng dụng trong khảo cổ học, địa lý, địa chất, lâm nghiệp, vật lý khí quyển… Ngoài ra công nghệ này cũng được sử dụng để kiểm soát và điều hướng cho các xe số tự động. |
Văn Thiện
Có thể bạn quan tâm:
Bạn bình luận gì về tin này?
NTD Việt Nam