Thời tiết mùa hè rất nóng bức, mỗi lần ra ngoài trời là mọi người lại tếu táo nhau sắp trở thành heo sữa quay. Hiện nay xã hội đã rất hiện đại, nắng nóng thì chúng ta vào phòng bật điều hoà, ăn dưa hấu giải nhiệt rồi cùng nhau xem bóng đá, nhiệt độ bên ngoài không ảnh hưởng được. Tuy nhiên, vào thời cổ đại, người xưa không có được điều kiện tốt để hưởng thụ như vậy. Đàn ông có thể mặc trang phục mỏng và mát mẻ nhưng người phụ nữ vẫn phải ăn mặc kín kẽ đoan trang, không được phô trương thân thể. Vậy họ làm thế nào để vượt qua cơn nóng mùa hè?.
Vật dụng thông thường mà người xưa dùng để giảm nhiệt đó chính là quạt. Qua các bộ phim cổ trang truyền hình hay tiểu thuyết thì có thể thấy, quạt gần như là vật bất ly thân của các nữ tử. Khi trời đứng gió, cách duy nhất để họ xua nóng bức là dùng quạt, đó là phương thức hữu dụng nhất. Vào thời kỳ sơ khai, tính năng ban đầu của quạt là dùng để che nắng, nhưng dần dần cổ nhân tận dụng được nhiều tính năng của quạt hơn, nhưng hữu dụng nhất chính là thổi gió để làm dịu không khí. Ngoài ra, có nơi lại dùng quạt để trang hoàng nhà cửa.
Trên mỗi chiếc quạt thường được thêu vẽ các chi tiết trang trí, phổ biến nhất là thêu hoa và cây cỏ với các màu sắc khác nhau. Việc thêu thùa trên quạt không chỉ thể hiện được sự khéo léo, đảm đang của người phụ nữ xưa; mà còn giúp những chiếc quạt trở nên sinh động, muôn màu muôn vẻ hơn trong việc làm đồ trang trí.
Thời cổ đại, người phụ nữ sống rất có nề nếp và phép tắc; từng cử chỉ, từng nét mặt, từng lời nói và hành vi đều phải có sự mực thước; một cái nhăn mặt hay nhíu mày của các nữ tử cũng phải biết tiết chế. Vì vậy, phụ nữ xưa thường dùng quạt che mặt khi thể hiện tâm thái không vui vẻ để giữ vẻ đoan trang và tránh bị nói là thiếu phép tắc.
Việc sử dụng quạt cũng có phân chia theo giai tầng, nếu là nữ nhân xuất thân từ gia đình thường dân thì đương nhiên sẽ tự tay quạt mát, nhưng với những nữ nhân của các gia đình danh gia vọng tộc thì không như vậy. Trời nóng bức; các vị phu nhân, thiên kim tiểu thư sẽ được nha hoàn đứng bên hầu quạt; còn khi chủ tử nghỉ ngơi, các nha hoàn phải quạt mát liên tục không được dừng lại. Nếu nha hoàn sơ suất ngủ quên thì sẽ tự chuốc lấy phiền phức, họ sẽ bị chủ tử trừng phạt nghiêm khắc.
Vậy còn đối với các nữ nha hoàn, họ làm cách nào để làm dịu bớt cái nóng? Họ chỉ có có một cách duy nhất là chọn lựa y phục phù hợp. Trong ý niệm cố hữu của chúng ta, ngay cả trong thời tiết nóng bức thì người phụ nữ xưa vẫn phải ăn vận vô cùng kín đáo. Nhưng vào triều đại nhà Đường, bắt đầu lưu hành phổ biến loại áo trầy vai, hở ngực thường thấy trong các bộ phim lấy bối cảnh Đường triều. Đây cũng loại y phục mà Võ Tắc Thiên – vị nữ vương duy nhất của lịch sử Trung Quốc đặc biệt yêu thích, vì nó tôn lên được dáng vẻ kiêu sa đài các của bà.
Nhưng Đường Cao Tông Lý Trị – phu quân của Võ Tắc Thiên lại xem đây là một loại trang phục rẻ tiền, làm hạ thấp giá trị của người phụ nữ bởi sự hở hang, khêu gợi của nó. Ông cho rằng nó là một phương tiện để quyến rũ nam nhân, tại sao một người phụ nữ đã xuất giá lại muốn gợi dục người khác? Vì thế, ông đã hạ lệnh tất cả nữ nhân dù ở trong khuê phòng hay ra ngoài đều cấm mặc loại trang phục này.
Dù đó là mệnh lệnh áp dụng cho toàn bộ hoàng cung, nhưng ai có cặp mắt tinh tường đều biết rằng chỉ lệnh này là Đường Cao Tông đang ngầm nhắc nhở Võ Tắc Thiên. Nữ nhân có phép tắc và phẩm hạnh của riêng mình nên cần ăn mặc kín đáo, thướt tha, giữ gìn cho mình và cũng là giữ gìn cho người khác, không thể phô trương thân thể như nam giới. Xã hội hiện đại, chuyện phụ nữ ăn mặc hở hang đã thành phổ biến, nhưng đối với thời phong kiến xa xưa thì đó là vấn đề cấm chỉ.
Phương pháp tránh nóng cuối cùng đó là sử dụng băng, đó cũng là phương pháp gần giống với người hiện đại chúng ta sử dụng. Vào mùa hè, cổ nhân dùng hơi lạnh của băng tan để giải cơn nóng, đây là cảm giác hưởng thụ sung sướng nhất thời đó. Nhưng thời ấy làm gì có tủ lạnh như bây giờ, vậy lấy đâu ra băng khối? Chính là có tồn tại những hầm băng được xây dựng và nằm sâu trong lòng đất, với nhiệt độ cực kì thấp.
Nhưng phương pháp sử dụng băng khối không phải ai cũng dùng được, chỉ có những vị trong hoàng tộc, các quan viên trong triều đình thì mới có thể dùng đến. Vì thường dân không có tiền để xây hầm băng như vậy, nên mùa hè dù nóng thế nào thì họ cũng chỉ có thể mơ nghĩ đến việc tránh nóng bằng băng chứ không thể áp dụng, thậm chí có người cả đời chưa bao giờ chạm vào được tảng băng cả.
Như vậy dễ dàng thấy, nữ nhân xưa không phải không có cách để hạ nhiệt vào mùa hè, chỉ là họ chịu nhiều sự hạn chế của thời cuộc mà thôi.
Viên Minh biên dịch
Nguồn: Aboluowang
Xem thêm
Vạn Điều Hay