Cơ thể người thay đổi ra sao khi du hành ngoài Trái đất?

Trong tương lai, con người có thể du hành đến các hành tinh khác, nhưng trước tiên, chúng ta phải hiểu được việc cơ thể của chúng ta phản ứng như thế nào khi ra ngoài không gian. Những nghiên cứu gần đây, chẳng hạn như các nghiên cứu được tiến hành trong chuyến bay Inspiration4 của công ty SpaceX, đang làm sáng tỏ những tác động quan trọng này.

Chuyến bay Inspiration4 quanh Trái đất ba vòng diễn ra vào tháng 9/2021, đánh dấu một cột mốc quan trọng khi toàn bộ phi hành đoàn đều là dân thường không phải nhà du hành vũ trụ chuyên nghiệp. Trước, trong và sau chuyến bay, họ đã trải qua các cuộc kiểm tra y tế toàn diện. Việc thu thập dữ liệu từ chuyến bay này đã cung cấp những thông tin quý giá về những thay đổi mà cơ thể con người phải đối mặt trong môi trường không gian.

Một phát hiện quan trọng là các phi hành gia có dấu hiệu già đi rất nhanh. Mặc dù vậy, 95% những thay đổi này sẽ mất dần trong vòng vài tháng sau khi trở về Trái đất. Kết quả này cho thấy khả năng thích nghi và phục hồi phi thường của cơ thể người trước những căng thẳng mà môi trường không gian gây ra.

Bức xạ vẫn là một vấn đề lớn vì nó có thể làm tổn thương các tế bào và đẩy nhanh quá trình phát triển của bệnh tật trong một thời gian ngắn. Nhà sinh học ung thư bức xạ Susan Bailey nhấn mạnh tầm quan trọng của việc phát triển các biện pháp để bảo vệ con người trước tác hại của bức xạ cho những chuyến đi không gian kéo dài. Nghiên cứu của bà cho thấy phơi nhiễm bức xạ làm tăng tốc độ phát triển của bệnh tật.

Sự khác biệt giữa giới tính và thay đổi di truyền

Theo nghiên cứu, phụ nữ có thể hồi phục nhanh hơn nam giới đối với những tổn thương do du hành vũ trụ gây ra. Phát hiện này phù hợp với những nghiên cứu khác, nhưng nó cần thêm nghiên cứu xác nhận. Việc phụ nữ hồi phục nhanh hơn có thể ảnh hưởng đáng kể đến việc chọn lựa phi hành đoàn và kế hoạch phục hồi được thực hiện cho các chuyến bay trong tương lai.

Một phát hiện đáng ngạc nhiên từ chuyến bay Inspiration4 là sự gia tăng chiều dài của telomere – những đoạn đầu mút bảo vệ nhiễm sắc thể. Hiện tượng này trước đó cũng đã được ghi nhận ở phi hành gia Scott Kelly của NASA, cho thấy một cơ chế thích nghi di truyền phức tạp của cơ thể người với môi trường sống ngoài không gian. Tuy nhiên, khi các phi hành đoàn trở về Trái Đất, chiều dài telomere dần ngắn lại theo thời gian. Điều này gợi ý rằng việc telomere dài ra chỉ là một phản ứng bảo vệ tạm thời của cơ thể trước điều kiện môi trường đặc biệt của không gian.

Tính đa dạng trong thành phần phi hành đoàn trong nhiệm vụ Inspiration4 đã mang lại nhiều hiểu biết quý giá về cách cơ thể con người ở các độ tuổi và tình trạng sức khỏe khác nhau đáp ứng với môi trường không gian. Đặc biệt, trường hợp của Hayley Arceneaux, một bệnh nhân ung thư, đã trở thành một đối tượng nghiên cứu hữu ích để đánh giá tác động của du hành vũ trụ đối với những người có vấn đề sức khỏe nghiêm trọng.

Cô là người trẻ nhất từng bay vào không gian ở tuổi 29. Trải nghiệm của cô đã cung cấp cho chúng ta những thông tin quan trọng về cách những người trẻ tuổi phản ứng với điều kiện trong vũ trụ.

Ứng dụng trên Trái đất và hơn thế nữa

Nghiên cứu của sứ mệnh Inspiration4 có thể được ứng dụng ngoài lĩnh vực du hành vũ trụ. Việc tìm ra cách bảo vệ các tế bào an toàn khỏi bức xạ có thể dẫn đến phương pháp điều trị tốt hơn cho những người bị ung thư và những người phơi nhiễm bức xạ ở những nơi khác. Ngoài ra, việc đảo ngược quá trình lão hóa trong không gian cũng có thể giúp con người sống lâu hơn trên Trái đất.

Các nhiệm vụ dài hạn, như lên sao Hỏa, phải đối mặt với những rủi ro sức khỏe nghiêm trọng, chẳng hạn như tổn thương thận do phơi nhiễm bức xạ trong một thời gian dài. Bảo vệ chống lại các tia vũ trụ từ các thiên hà khác vẫn là một lĩnh vực nghiên cứu quan trọng. Sự an toàn của các phi hành gia trong những chuyến đi như vậy là tối quan trọng.

Kho dữ liệu sinh học từ các nhiệm vụ không gian, Space Omics and Medical Atlas (SOMA), sẽ lưu trữ dữ liệu của sứ mệnh Inspiration4. Với tài nguyên này, các nhà nghiên cứu có thể dự đoán và cải thiện cách cơ thể con người phản ứng với việc du hành vũ trụ. Mục tiêu là để đảm bảo an toàn cho nhiều người hơn khi họ di chuyển trong không gian.

Nhờ dự án Inspiration4, chúng ta đã học được rất nhiều về cách cơ thể chúng ta phản ứng với du hành vũ trụ. Nghiên cứu này sẽ có ý nghĩa quan trọng trong việc bảo đảm sức khỏe và an toàn cho các phi hành gia trong tương lai, khi chúng ta chuẩn bị cho các nhiệm vụ lâu dài và phức tạp hơn. Thông tin này không chỉ giúp chúng ta tìm hiểu thêm về sự sống trong không gian, mà còn có thể giúp cải thiện sức khỏe của con người trên Trái đất.

Theo Sciencetimes