Con người đang phá vỡ ‘chu trình muối’ tự nhiên trên quy mô toàn cầu

Theo một nhóm nghiên cứu từ Đại học Maryland, dòng muối chảy vào sông suối vượt quá mức tự nhiên đang là một “mối đe dọa hiện hữu” đối với sức khỏe con người.

Theo một đánh giá khoa học mới đăng trên tạp chí Nature Reviews Earth & Environment do Giáo sư Địa chất Đại học Maryland Sujay Kaushal dẫn đầu, các hoạt động của con người đang làm cho không khí, đất và nước ngọt trên Trái đất trở nên mặn hơn. Điều này có thể gây ra “mối đe dọa hiện hữu” nếu xu hướng hiện tại tiếp tục.

Các quá trình tự nhiên của địa chất và thủy văn đưa muối lên bề mặt Trái đất theo thời gian, nhưng các hoạt động của con người như khai thác mỏ và phát triển đất đai đang đẩy nhanh “chu trình muối” tự nhiên này. Nông nghiệp, xây dựng, xử lý nước và xây dựng đường sá cũng như các hoạt động công nghiệp khác đang làm tăng tình trạng nhiễm mặn, gây tổn hại đến đa dạng sinh học và khiến nước uống không an toàn trong những trường hợp cực đoan.

Biểu đồ thể hiện những tác động khác nhau của chu trình muối tự nhiên so với chu trình muối do con người tạo ra. Đại học Maryland

Giáo sư Kaushal nói: “Nếu bạn coi hành tinh này như một sinh vật sống, khi bạn tích lũy quá nhiều muối, nó sẽ ảnh hưởng đến hoạt động của tất cả các cơ quan hoặc hệ sinh thái quan trọng”.

Kaushal và các đồng tác giả của ông đã mô tả những xáo trộn này là một “chu trình muối do con người tạo ra”, lần đầu tiên chứng minh rằng con người có tác động đến nồng độ và chu trình muối trên quy mô toàn cầu.

“Hai mươi năm trước, tất cả những gì chúng tôi có chỉ là những nghiên cứu điển hình”. Đồng tác giả Gene Likens, nhà sinh thái học tại Đại học Connecticut và Viện Nghiên cứu Hệ sinh thái Cary, cho biết: “Chúng tôi có thể nói rằng nước bề mặt ở New York hoặc nguồn cung cấp nước uống của Baltimore đã bị mặn hơn”. “Bây giờ chúng tôi khẳng định rằng đó là một chu kỳ – từ lòng Trái đất đến bầu khí quyển – đã bị xáo trộn đáng kể bởi các hoạt động của con người.”

Nghiên cứu mới đã xem xét nhiều loại ion muối được tìm thấy dưới lòng đất và trong nước mặt. Muối là các hợp chất có cation tích điện dương và anion tích điện âm, trong đó một số chất phổ biến nhất là các ion canxi, magie, kali và sunfat.

Kaushal cho biết: “Khi mọi người nghĩ đến muối, họ có xu hướng nghĩ đến natri clorua, nhưng công việc của chúng tôi trong nhiều năm qua đã chỉ ra rằng con người đã làm xáo trộn các loại muối khác vào nguồn nước, bao gồm cả những loại liên quan đến đá vôi, thạch cao và canxi sunfat”.

Khi liều lượng muối khác gia tăng, các ion này có thể gây ra các vấn đề về môi trường. Kaushal và các đồng tác giả đã chỉ ra rằng tình trạng nhiễm mặn do con người gây ra đã ảnh hưởng đến khoảng 2,5 tỷ mẫu đất trên khắp thế giới – một khu vực có diện tích tương đương với Hoa Kỳ. Các ion muối cũng tăng lên ở sông suối trong 50 năm qua, trùng hợp với sự gia tăng sử dụng và sản xuất muối trên toàn cầu.

Muối thậm chí đã xâm nhập vào không khí. Ở một số vùng, các hồ đang khô cạn và gửi những đám bụi mặn vào khí quyển. Ở những khu vực có tuyết, muối trong tuyết có thể bị khí dung hóa, tạo ra các hạt natri và clorua.

Quá trình nhiễm mặn cũng có thể đẩy nhanh quá trình tan tuyết và gây hại cho các cộng đồng—đặc biệt là ở miền Tây Hoa Kỳ—những nơi dựa vào tuyết để cung cấp nước. Do cấu trúc của chúng, các ion muối có thể liên kết với các chất gây ô nhiễm trong đất và trầm tích, tạo thành “cocktail hóa học” lưu thông trong môi trường và gây ra những tác động bất lợi.

Giáo sư Kaushal nói: “Có nguy cơ chấn thương ngắn hạn, nghiêm trọng và là điều chúng ta chắc chắn cần phải suy nghĩ đến, nhưng cũng có nguy cơ lâu dài về các vấn đề sức khỏe liên quan đến vấn đề có quá muối trong nước của chúng ta”. “Cần phải tìm kiếm sự cân bằng phù hợp.”

Các tác giả của nghiên cứu cũng kêu gọi tạo ra “ranh giới hành tinh để sử dụng muối an toàn và bền vững” theo cách tương tự như cách kiểm soát mức độ carbon dioxide hiện nay để hạn chế biến đổi khí hậu.

Theo Đại học Maryland