10% cuộc sống được tạo thành từ những gì xảy ra với chúng ta và 90% còn lại được quyết định bởi cách chúng ta phản ứng với những gì xảy ra.
Nói cách khác, 10% mọi thứ trong cuộc sống nằm ngoài tầm kiểm soát của chúng ta, trong khi 90% còn lại nằm trong tầm kiểm soát của chúng ta. Nếu hiểu và khéo léo áp dụng đạo lý “chiếc thuyền rỗng” thì mọi vấn đề sẽ được giải quyết dễ dàng.
1. Nhà tâm lý học xã hội người Mỹ Festinger đã đưa ra ví dụ như thế này trong cuốn sách của mình: Buổi sáng khi Castin thức dậy và tắm rửa, anh thản nhiên đặt chiếc đồng hồ cao cấp của mình bên cạnh bồn rửa, vợ anh sợ nó bị ướt nên cầm lấy và đặt lên bàn ăn. Khi con trai của anh khi thức dậy, đi đến bàn ăn lấy bánh mì, đã vô tình làm chiếc đồng hồ rơi xuống sàn và làm vỡ nó.
Castin rất yêu quý chiếc đồng hồ của mình, vì vậy anh đã đánh vào mông con trai một trận. Sau đó, anh cáu kỉnh và mắng vợ. Vợ anh không phục, nói rằng cô lo nước sẽ làm ướt đồng hồ. Castin nói rằng chiếc đồng hồ của anh là chống nước. Thế là hai người cãi nhau kịch liệt. Trong cơn tức giận, Castin không ăn sáng mà lái xe thẳng đến công ty. Khi gần đến công ty, anh chợt nhớ ra đã quên mang cặp tài liệu, nên lập tức quay về nhà.
Nhưng khi về đến nhà thì không có ai ở nhà, vợ anh đã đi làm, con trai anh đã đi học. Chìa khóa nhà anh để trong cặp tài liệu, nên anh không vào được nhà, buộc phải gọi điện cho vợ để xin chìa khóa. Vợ anh vội vàng chạy về nhà, trong lúc vội vã đã va vào một sạp trái cây bên đường, chủ sạp giữ cô lại không cho đi và yêu cầu bồi thường. Cô buộc phải bồi thường một khoản tiền mới được về.
Sau khi lấy được cặp tài liệu, Castin đã bị trễ 15 phút và bị sếp khiển trách nặng nề, khiến tâm trạng anh tồi tệ đến cực điểm. Trước khi tan làm, anh lại cãi nhau với đồng nghiệp vì một chuyện nhỏ nhặt.
Vợ anh cũng bị trừ tiền thưởng của cả tháng vì đã xin về sớm. Con trai anh hôm đó tham gia trận đấu bóng chày, vốn dĩ có triển vọng giành chức vô địch, nhưng vì tâm trạng không tốt nên đã chơi không tốt và bị loại ngay từ vòng đầu.
Trong ví dụ này, việc chiếc đồng hồ bị hỏng chỉ chiếm 10%, còn chuỗi sự kiện sau đó chiếm 90%.
Nhà triết học Đức Schopenhauer từng nói: “Tức giận trước hành vi của người khác cũng ngu ngốc như mất bình tĩnh trước một hòn đá chắn ngang đường mình”.
Bạn không thể kiểm soát 10% đầu tiên, nhưng hoàn toàn có thể quyết định 90% còn lại bằng thái độ và hành vi của mình. Đây chính là “Định luật Festinger” nổi tiếng.
2. Trong “Trang Tử Nam Hoa Kinh, chương Sơn Mộc” có một câu chuyện.
Có một người đang chèo thuyền qua sông, bỗng có một chiếc thuyền sắp lao vào thuyền của anh. Anh rất tức giận, gọi lớn tìm chủ thuyền mà không thấy ai đáp lại, thấy thế anh đã dùng những lời lẽ thô bạo, rằng chủ của chiếc thuyền kia là đồ không có mắt. Kết quả khi lại gần mới phát hiện trên thuyền không có ai, hóa ra nó chỉ là một con thuyền trống trơn, cùng lúc đó cơn giận của anh cũng tự nhiên tiêu mất.
Nếu một chiếc thuyền qua sông và có một chiếc thuyền trống khác va vào nó, dù là người có tính tình nóng nảy cũng sẽ không tức giận. Nhưng nếu trên thuyền có người, thì sẽ gọi người đó tránh ra. Gọi một lần không nghe, gọi lần thứ hai vẫn không nghe, đến lần thứ ba nhất định sẽ tức giận và dùng lời lẽ thô bạo. Lúc trước không giận vì thuyền trống trơn, bây giờ lại giận vì thuyền có người. Nếu có thể giữ lòng mình trống rỗng để tự tại rong chơi trong cuộc đời, thì còn ai có thể làm tổn thương được mình?
Đây là chính là đạo lý “chiếc thuyền rỗng” của Trang Tử.
Đôi khi chúng ta tức giận chỉ vì nghĩ rằng người nào đó đã làm tổn thương mình, chứ không chú ý tới những tổn thương thực tế mà mình nhận phải. Những tổn thương sẽ do cái quan niệm về người nào đó như thế nào mà diễn hóa ra. Nếu không có cái gọi là “người đó” tồn tại thì cũng không còn tức giận.
Trong cuộc sống thực tế, chúng ta thường nghe mọi người than phiền: “Tại sao tôi lại xui xẻo thế này? Mỗi ngày luôn có những điều không may xảy ra với tôi, làm sao để tôi có được ít phút bình yên và tâm trạng tốt hơn được”?
Thực ra, đây là vấn đề về tâm lý. Điều này cũng giống như câu “Tướng tùy tâm sinh, cảnh tùy tâm chuyển” vậy. Chủ yếu là những quan niệm nặng nề của bản thân mà tự phát sinh những chuyện phiền não. Người có thể giúp đỡ mình, không phải là người khác, mà là chính mình. Nếu bạn hiểu và biết cách sử dụng đạo lý “chiếc thuyền rỗng” một cách khéo léo trong cuộc sống, thì mọi vấn đề sẽ được giải quyết dễ dàng.
Bảo Châu biên dịch
Nguồn: Secretchina (Thư Hinh)
Xem thêm
Vạn Điều Hay