Một vệ tinh của Nga bất ngờ bị nổ tung trên quỹ đạo thấp Trái đất

Cơ quan hàng không vũ trụ Mỹ (NASA) cho biết, có một vệ tinh của Nga đã bất ngờ bị nổ tung vào rạng sáng ngày 27/6 (giờ Việt Nam), khiến hơn 100 mảnh vụn của nó bay trên quỹ đạo. Các nhà khoa học trên Trạm ISS đã phải tạm thời sơ tán.

Theo Spacenews, một vệ tinh của Nga ở quỹ đạo Trái đất thấp đã vỡ ở khu vực gần Trạm vũ trụ quốc tế (ISS) vào ngày 26 tháng 6, tạo ra hơn 100 mảnh vỡ có thể theo dõi được và khiến phi hành đoàn Trạm vũ trụ quốc tế phải trú ẩn trong một thời gian ngắn.

Vệ tinh Resurs P1 đã gặp phải một sự kiện nào đó vào khoảng 12 giờ trưa (giờ miền Đông Hoa Kỳ) ngày 26/6. Bộ Tư lệnh Vũ trụ Hoa Kỳ (USSPACECOM) cho biết trong một tuyên bố vào ngày 27/6. Tuyên bố không đề cập đến bất kỳ nguyên nhân tiềm ẩn nào dẫn đến vụ nổ.

“USSPACECOM nhận thấy không có mối đe dọa tức thời nào và đang tiếp tục tiến hành các đánh giá để hỗ trợ sự an toàn và bền vững của lĩnh vực không gian”, theo tuyên bố của họ.

LeoLabs, công ty theo dõi quỹ đạo Trái đất tầm thấp bằng mạng lưới radar toàn cầu, đã đưa tin về sự kiện này trên mạng xã hội X vào ngày 27 tháng 6.

LeoLabs has detected a debris-generating event in Low Earth Orbit.

Early indications are that a non-operational Russian spacecraft, Resurs P1 (SATNO 39186), released a number of fragments between 13:05 UTC 26 June and 00:51 UTC 27 June.

— LeoLabs (@LeoLabs_Space) June 27, 2024

Người phát ngôn của LeoLabs cho biết rằng công ty hiện đang theo dõi ít nhất 180 vật thể từ sự kiện này, số lượng vật thể có thể sẽ còn tăng lên. Người phát ngôn nói thêm rằng vẫn còn quá sớm để xác định nguyên nhân gây ra vụ nổ.

Sự kiện này đã khiến phi hành đoàn ISS phải tạm thời trú ẩn trong tàu vũ trụ cập bến tại trạm. “Bắt đầu vào khoảng 8:45 tối EDT vào thứ Tư, ngày 26 tháng 6, NASA đã hướng dẫn các phi hành đoàn trên trạm vũ trụ trú ẩn trong tàu vũ trụ của họ như một biện pháp phòng ngừa tiêu chuẩn sau khi được thông báo về vụ vỡ vệ tinh ở độ cao gần trạm vào thứ Tư trước đó”, NASA cho biết trong một tuyên bố.

Shortly after 9 p.m. EDT, @NASA instructed crews aboard the space station to shelter in their respective spacecraft as a standard precautionary measure after it was informed of a satellite break-up at an altitude near the station’s earlier Wednesday. Mission Control continued to…

— International Space Station (@Space_Station) June 27, 2024

Cơ quan kiểm soát sứ mệnh đã thông báo an toàn trở lại cho phi hành đoàn khoảng một giờ sau đó.

Resurs P1 là vệ tinh quan sát Trái đất không còn sử dụng của Nga nặng khoảng 6.000 kg. Được phóng vào quỹ đạo đồng bộ với mặt trời vào năm 2013, tàu vũ trụ đã ngừng hoạt động vào cuối năm 2021 và quỹ đạo của nó đang thu hẹp dần. Vào thời điểm xảy ra sự cố, độ cao của nó đã giảm xuống còn khoảng 355 km và tàu vũ trụ có khả năng sẽ quay trở lại Trái đất trước cuối năm nay.

Lời giải thích chính cho vụ nổ đến hiện nay là bản thân tàu vũ trụ đã không được thụ động hóa đúng cách khi kết thúc sứ mệnh. Sự thụ động đúng cách là cần phải loại bỏ các nguồn năng lượng, chẳng hạn như làm cạn kiệt pin và bể thông hơi, đó là những bài học đến từ các vụ vỡ vệ tinh trong quá khứ.

Cũng có thể có ý kiến khác cho rằng, tàu vũ trụ có thể đã bị một mảnh vỡ không gian nào đó đâm vào. Cũng có suy đoán rằng tàu vũ trụ đã bị vũ khí chống vệ tinh (ASAT) của Nga bắn trúng như một cuộc thử nghiệm, tương tự như đã xảy ra vào tháng 11 năm 2021, khi một ASAT lao thẳng vào Cosmos 1408, tạo ra gần 1.800 mảnh vỡ. Tuy nhiên, chưa có tuyên bố nào từ Bộ Quốc phòng Nga về cuộc thử nghiệm như vậy, và cho đến nay vẫn chưa có thông tin về phản ứng của Nga trong sự kiện này.