Trong những năm gần đây, nếu ai sở hữu một bức tranh của Tề Bạch Thạch tương đương với một “người phát tài”. Giá tranh của họa sỹ Tề Bạch Thạch cao khó tin nhưng cũng là điều tất nhiên vì xét cho cùng, danh tiếng của Tề Bạch Thạch đã vững vàng chiếm giữ vị trí số một trong làng hội họa hiện đại nhờ những bức tranh vẽ rất nổi tiếng và chân thực của ông.
Cố họa sĩ Tề Bạch Thạch (1864-1957) là một thiên tài hội họa hiện đại, ông từng là giáo sư danh dự của Học viện nghệ thuật Bắc Kinh. Tề Bạch Thạch nổi tiếng toàn cầu với những tác phẩm được định giá hàng chục cho đến hàng trăm triệu USD.
Tác phẩm “Phóng ngưu đồ” (tạm dịch: Tranh chăn trâu) của ông cũng không ngoại lệ, bức tranh đặc biệt và gây chú ý với truyền thông ở chỗ tên là “chăn trâu” mà chẳng hề xuất hiện một con trâu này. Vì sao thế nhỉ?
Bức tranh chăn trâu không có trâu
Ở những quốc gia có nền văn minh lúa nước, con trâu mang vô vàn ý nghĩa. Trong văn học Trung Quốc, Lỗ Tấn viết mình tự nhận “cúi đầu chịu làm con trâu thô kệch” để khen ngợi con trâu có tinh thần cần cù chịu khó.
Trong hội họa, tranh vẽ gia súc nói chung và trâu bò nói riêng cũng là một chủ đề phổ biến, thường để mô tả sự ngoan cường và dũng cảm. Bậc thầy vẽ tranh gia súc được công nhận trong giới hội họa Trung Quốc hiện đại là hoạ sĩ Lý Khả Nhiễm – đồ đệ của họa sĩ triệu đô Tề Bạch Thạch.
Đối với người xem đại chúng, tranh vẽ trâu của hoạ sĩ Tề Bạch Thạch “khó thưởng thức” hơn người học trò rất nhiều. Song giới mộ điệu luôn sẵn sàng xuống tay hàng triệu NDT để mua những bức tranh khó hiểu của ông. Tiêu biểu là năm 2015, bức “Phóng ngưu đồ” đã được mua với giá 20,12 triệu NDT (tương đương với khoảng hơn 76 tỷ VND) trong một buổi đấu giá.
“Phóng ngưu đồ” có gì đặc biệt?
“Phóng ngưu đồ” không vẽ trâu, người xem chỉ thấy những hình ảnh biểu tượng khác được họa sĩ chọn lọc đưa vào. Bức tranh vẽ cành đào đang rủ xuống những cánh hoa bay, bên dưới là một chiếc bàn gỗ với… những nét vẽ nguệch ngoạc khó hiểu.
Nhiều người xem đã không tránh khỏi băn khoăn khi xem tranh lần đầu. Chỉ khi tranh được phóng to lên để nghiên cứu, cư dân mạng mới thi nhau nhận ra, dụng ý của bức tranh thật sự thâm sâu.
Hoá ra, nét vẽ lộn xộn này chính một là chiếc roi da, cây roi được những cậu bé mục đồng dùng để chăn trâu. Nhắc đến đây, trong đầu nhiều người đã hình dung ra cảnh cánh đồng lúa thênh thang nơi một chú bé loắt choắt đang dắt trâu vô lo vô ưu.
Bức tranh chỉ vẽ một chiếc roi da, tuy không có trâu nhưng lại khiến mọi người nghĩ đến cảnh chăn trâu. Chẳng phải hoạ sĩ rất giỏi hay sao? Đó cũng chính là quan niệm nghệ thuật trong hội họa Trung Quốc, không có vật nào được miêu tả trong tranh mà mọi người khi xem bức tranh đều nghĩ ngay đến điều đó.
Đây cũng là biệt tài riêng của Tề Bạch Thạch khi “biến đá thành vàng”, tức là ông dùng kỹ thuật điêu luyện thổi hồn vào đối tượng hoặc gửi gắm ý tứ kín đáo bên trong những thứ hết sức bình thường như cỏ cây, thú vật.
Tại sao Tề Bạch Thạch chỉ vẽ bức “mông bò” lại bán với giá 40 tỷ đồng
Tề Bạch Thạch đã từng vẽ một chiếc mông của một con bò đực và bán nó với giá hơn 30 tỷ đồng Việt Nam, “Mông bò” của Tề Bạch Thạch có giá cao ngất trời, nhiều người không hiểu tại sao nó lại có sức hút đến vậy, nhưng các họa sĩ trong giới hội họa đã được trải nghiệm một loại sắc thái tình cảm rất khác biệt khi xem bức vẽ này.
Bức tranh này tên là “liễu ngưu đồ”, đúng như tên gọi của nó, toàn bộ “liễu ngưu đồ”chỉ có cây liễu và con bò, dễ thấy nhất là cái mông của con bò, bên cạnh là những cây liễu đang đung đưa trong gió.
Và có một chấm đen nhỏ ở phía trên bên trái mông bò, lúc đầu các họa sĩ không biết chấm đen nhỏ này tượng trưng cho điều gì, nhưng khi mông bò được phóng to ra, họ mới chợt nhận ra. Hóa ra đốm đen nhỏ này chính là sừng bên trái của con bò, nhiều chuyên gia cho rằng bức tranh này có giá hàng mấy chục tỷ chỉ tính riêng chiếc sừng này.
Nhiều họa sĩ vẽ bò bằng cách vẽ những cậu bé đang chăn bò hoặc vẽ bò từ góc nhìn bên cạnh, nhưng bức vẽ “Ngưu liễu” của Tề Bạch Thạch có thể nói là bức vẽ đầu tiên kể từ thời cổ đại đến nay chỉ vẽ “mông bò”.
Trong toàn bộ bức “ngưu liễu đồ”, có thể thấy dưới ánh mặt trời lặn, một con bò đang hướng đầu đi về phía trước, nó đang đi đâu vậy? Tình trạng mịt mù, không rõ, con bò quay lưng lại với mọi người, mọi người chỉ có thể nhìn thấy thân hình tròn trịa và chiếc đuôi dài buông thõng của nó chứ không thể nhìn thấy toàn bộ phần đầu của nó.
Hơn nữa “liễu” trong từ “cây liễu” có phát âm giống từ “lưu”, ngụ ý là “ở lại”, có thể thấy Tề Bạch Thạch đang rất nhớ nhà. Khi nhìn vào bức tranh này, chúng ta cũng có thể cảm nhận được khung cảnh cuộc sống yên bình của những người làm nông nghiệp, có một cảm giác thư thái, thoải mái từ trong ra ngoài.
Chủ đề “Bò” trong những bức vẽ của Tề Bạch Thạch không nhiều, nhưng chỉ cần ông vẽ thì sẽ có sự đặc sắc rất “độc đáo”.
Bức vẽ này của ông khá khác biệt so với những bức vẽ trước, con bò của ông vẽ trong trạng thái ẩn, đòi hỏi người xem phải vận dụng trí tưởng tượng để tìm ra con bò, chính góc trên bên trái là nét hoàn thiện tạo nên bức tranh sống động như thật. Cảnh giới này chỉ đạt được khi hoạ sĩ đã dành cả đời mình để vẽ tranh. Quả thực tài năng vẽ của Tề Bạch Thạch là báu vật trong giới hội hoạ Trung Quốc.
Đăng Dũng tổng hợp
Xem thêm
Vạn Điều Hay