Điều đáng sợ là, một khi tai trong bị tổn thương, nó sẽ không bao giờ lành. (Ảnh: Freepik)
Đeo tai nghe có thể ảnh hưởng tới khả năng nghe, thậm chí gây tổn hại vĩnh viễn đến thính giác nếu sử dụng không đúng cách.
Vì sao âm thanh quá ồn có thể gây mất thính lực vĩnh viễn?
Ước tính cho thấy, một phần ba trường hợp mất thính lực vĩnh viễn (điếc) có thể ngăn ngừa được. Thực tế, việc sử dụng tai nghe sai cách có thể khiến tai chịu đựng sức ồn ngang với tiếng cưa máy, búa khoan, xe máy và cả những buổi hòa nhạc ngoài trời.
Cấu tạo của tai bao gồm ống tai ngoài, tai giữa và tai trong. Ngăn giữa ống tai với tai giữa là lớp màng nhĩ.
- Tai giữa có chuỗi xương con dẫn truyền âm thanh gồm: Xương búa, xương đe và xương bàn đạp.
- Thành phần chính của tai trong là ốc tai, một cơ quan cảm giác.
Để tai nghe được, âm thanh cần phải đủ mạnh để làm rung động các tế bào lông trong ốc tai. Những tế bào này chuyển đổi các sóng âm thanh thành tín hiệu điện và gửi chúng dọc theo dây thần kinh thính giác đến não, nơi chúng ta cảm nhận được âm thanh.
Hầu hết nguy cơ mất thính giác xảy ra khi tiếng ồn lớn gây tổn thương hoặc tiêu diệt các tế bào lông ở tai trong.
Đôi khi thiệt hại là tạm thời và chúng ta không cảm nhận được. Nhưng việc tiếp xúc với tiếng ồn lớn sẽ làm tổn thương các tế bào lông ngoài, làm ốc tai không thể chuyển tiếp tốt các thông điệp âm thanh đến não.
Tuy nhiên, nếu tiếp xúc với quá nhiều tiếng ồn, quá liều hoặc tích luỹ hàng ngày, các tế bào lông có thể bị tiêu diệt hoàn toàn, khi đó ta có thể cảm nhận thấy sự tổn hại thính giác rõ rệt.
Đa số những người tiếp xúc với tiếng ồn thường xuyên không thể nhận thấy tác hại của nó cho đến một ngày chợt nhận ra rằng mình không thể nghe tốt như trước đây.
Điều đáng sợ là, một khi tai trong bị tổn thương, nó sẽ không bao giờ lành. Những sợi lông đó vĩnh viễn không mọc lại và theo thời gian, khi ngày càng nhiều tế bào lông bị hư hại, thính giác sẽ ngày càng kém đi, không thể phục hồi được.
Đây cũng là lý do khiến công nhân làm việc tại công trường xây dựng và nhà máy cơ khí, cảnh sát và quân nhân thường có khả năng nghe kém hơn bình thường.
Tiếng ồn ở mức độ nào là nguy hiểm?
Viện Nghiên cứu thính lực tại Đại học College London (Anh) cho biết khoảng 20% trường hợp bị tổn hại thính giác từ các yếu tố đời thường.
Để đo mức độ tiếng ồn, người ta thường dùng đơn vị decibel (dB). Theo đó, cường độ càng cao thì tiếng ồn càng lớn. Bất kỳ âm thanh nào trên 85dB đều có thể gây hại.
Các dạng tiếng ồn phổ biến trong đời thường gồm có:
- Tiếng thì thầm: 30dB
- Tiếng nói chuyện: 60dB
- Giao thông đông đúc: 80 – 90dB
- Xe máy: 96 – 100dB
- Máy tuốt lúa: 106 – 115dB
- Buổi hòa nhạc / sự kiện thể thao / nhạc rock: 120 – 129dB
- Máy bay cất cánh: 120dB
Tuy nhiên, sự tác động của tiếng ồn đến thính lực không chỉ từ độ to mà còn phụ thuộc vào thời gian mà người nghe tiếp xúc với nó.
Tiến sĩ Bradford Backus, một chuyên viên nghiên cứu tại Viện Thính giác Đại học London cho biết:
- 88dB – tương đương mức độ ồn của một máy xay thức ăn, sẽ an toàn cho tai nếu chỉ tiếp xúc trong vòng 4 tiếng;
- 91dB – tương đương mức độ ồn của máy sấy tóc, sẽ an toàn nếu chỉ tiếp xúc trong vòng 2 tiếng;
- 94dB – tương đương mức độ ồn của máy khoan, sẽ an toàn nếu chỉ tiếp xúc trong vòng một tiếng;
- 103dB – tương đương mức độ ồn của một máy bay phản lực ở độ cao 305m, sẽ an toàn nếu chỉ tiếp xúc trong vòng 7,5 phút;
Làm sao để biết liệu âm thanh tiếp xúc quá lớn hay không?
Để nhận biết cường độ âm thanh mà bạn đang nghe có quá lớn hay không, có thể căn cứ vào một số dấu hiệu dưới đây:
- Không thể nghe thấy người khác nói chuyện với mình, dù chỉ đứng cách nhau một cánh tay, trừ khi người đó hét lên.
- Người ngồi gần có thể nghe tiếng nhạc của bạn qua tai nghe.
- Nếu tháo tai nghe và đưa ra trước mặt với độ dài một sải tay, bạn vẫn có thể nghe rõ tiếng nhạc.
Bảo vệ thính giác
Điều chỉnh mức âm lượng không quá 60% so với mức cao nhất của thiết bị.
Không đeo tai nghe quá lâu, không nên đeo tai nghe lúc ngủ, vì dễ ngủ quên.
Dùng các loại tai nghe vừa khít với tai để không phải tăng volume do ảnh hưởng của âm thanh bên ngoài.
Trong trường hợp không có tai nghe phù hợp, cần nhớ rằng, volume bật càng to thì thời gian nghe càng phải rút ngắn.
Nên dùng các loại tai nghe chụp cả tai. Loại thiết bị này sẽ ngăn không cho âm thanh bên ngoài gây nhiễu, khiến bạn phải bật âm lượng lớn hơn.
Ưu tiên loa ngoài, nếu cần dùng tai nghe thì không nên vặn âm lượng quá lớn. Không nên nghe trong môi trường quá ồn ào, vì người nghe phải điều chỉnh âm thanh lớn hơn.
Người có bệnh về tai ngoài, tai giữa không nên đeo tai nghe lâu vì dễ tái phát tình trạng viêm tai. Chỉ nên đeo tai nghe dưới 2 tiếng/ngày, lưu ý không đeo tai nghe khi ngủ.
Khi thấy có biểu hiện ù tai, nghe kém, chóng mặt, nhức đầu, hoa mắt… nên đến các bệnh viện lớn có chuyên khoa Tai – Mũi – Họng với các trang thiết bị đo thính lực để khám và được hướng dẫn điều trị hiệu quả.
Hoàng Tuấn (tổng hợp)
NTD Việt Nam