Ban biên tập tài liệu giảng dạy Văn hóa Chánh Kiến
[ChanhKien.org]
Nguyên văn:
凡(1)取與(2)，貴(3)分曉(4)；與宜(5)多，取宜少。
將(6)加人(7)，先問己；己不欲(8)，即(9)速已(10)。
恩(11)欲報(12)，怨(13)欲忘；報怨短(14)，報恩長(15)。
Bính âm:
凡(fán) 取(qǔ) 與(yǔ)， 貴(guì) 分(fēn) 曉(xiǎo)；
與(yǔ) 宜(yí) 多(duō)， 取(qǔ) 宜(yí) 少(shǎo)。
將(jiāng) 加(jiā) 人(rén)， 先(xiān) 問(wèn) 己(jǐ)；
己(jǐ) 不(bú) 欲(yù)， 即(jí) 速(sù) 已(yǐ)。
恩(ēn) 欲(yù) 報(bào)， 怨(yuàn) 欲(yù) 忘(wàng)；
報(bào) 怨(yuàn) 短(duǎn)， 報(bào) 恩(ēn) 長(cháng)。
Chú âm:
凡(ㄈㄢˊ) 取(ㄑㄩˇ) 與(ㄩˇ)， 貴(ㄍㄨㄟˋ) 分(ㄈㄣ) 曉(ㄒㄧㄠˇ)；
與(ㄩˇ) 宜(ㄧˊ) 多(ㄉㄨㄛ)， 取(ㄑㄩˇ) 宜(ㄧˊ) 少(ㄕㄠˇ)。
將(ㄐㄧㄤ) 加(ㄐㄧㄚ) 人(ㄖㄣˊ)， 先(ㄒㄧㄢ) 問(ㄨㄣˋ) 己(ㄐㄧˇ)；
己(ㄐㄧˇ) 不(ㄅㄨˊ) 欲(ㄩˋ)， 即(ㄐㄧˊ) 速(ㄙㄨˋ) 已(ㄧˇ)。
恩(ㄣ) 欲(ㄩˋ) 報(ㄅㄠˋ)， 怨(ㄩㄢˋ) 欲(ㄩˋ) 忘(ㄨㄤˋ)；
報(ㄅㄠˋ) 怨(ㄩㄢˋ) 短(ㄉㄨㄢˇ), 報(ㄅㄠˋ) 恩(ㄣ) 長(ㄔㄤˊ)。
Âm Hán Việt:
Phàm thủ dữ, quý phân hiểu; dữ nghi đa, thủ nghi thiếu.
Tương gia nhân, tiên vấn kỷ; kỷ bất dục, tức tốc dĩ.
Ân dục báo, oán dục vong; báo oán đoản, báo ân trường.
Lời dịch:
Hễ nhận cho, cần phân rõ; cho nên nhiều, nhận nên ít.
Sắp cho người, trước hỏi mình; mình không muốn, liền mau ngừng.
Ân muốn báo, oán muốn quên; báo oán ngắn, báo ân dài.
Từ vựng:
(1) phàm (凡): hễ là.
(2) thủ dữ (取與): nhận được và cho đi.
(3) quý (貴): quan trọng.
(4) phân hiểu (分曉): rõ ràng, minh bạch.
(5) nghi (宜): cần phải, nên.
(6) tương (將): sắp, chuẩn bị.
(7) gia nhân (加人): đối đãi với người khác. Gia: thực hiện, bố trí.
(8) dục (欲): muốn, mong muốn, phải.
(9) tức (即): liền, tức thì, ngay.
(10) tốc dĩ (速已): nhanh chóng dừng lại. Tốc: nhanh chóng, mau, Dĩ: ngừng, dừng lại.
(11) ân (恩): ân huệ.
(12) báo (報): hồi báo, báo đáp.
(13) oán (怨): oán hận.
Lời giải thích:
Hễ nhận được đồ vật hoặc cho người khác đồ vật thì điều tối quan trọng là phải nhận biết rõ ràng: Cho người khác thì phải nhiều, nhận của người khác thì phải ít.
Khi đối đãi với người khác thì trước tiên tự hỏi mình có thích như thế này hay không. Nếu ngay cả mình cũng không muốn thì phải lập tức dừng ngay, không làm như thế với người ta nữa.
Nhận được ân huệ của người khác thì phải ghi nhớ báo đáp. Oán hận đối với người khác thì phải quên đi, chớ để trong tâm. Báo đáp oán thù đối với người khác thì phải ít đi. Báo đáp ân huệ của người khác thì phải lâu dài và nhiều hơn.
Câu chuyện tham khảo:
Câu chuyện về “Lưỡng Biều Gia”
Đây là câu chuyện có thực ở Trung Quốc, trước đây có một thôn sơn nhỏ gọi là thôn Thiên Huệ, trong thôn có ông Dương viên ngoại hay thích giúp đỡ người khác.
Đối với những đạo sỹ, hòa thượng đến hóa duyên, ông Dương viên ngoại luôn dùng bát lớn đong đầy cơm và thức ăn chay đem cho họ. Hàng xóm hỏi ông để vay mượn lương thực, ông thấy bà con xóm làng sống nghèo khổ thì cũng không yêu cầu họ hoàn trả. Khi hàng xóm cứ nhất định trả, Dương viên ngoại bèn lấy quả bầu khô ra cắt làm đôi, một nửa to một nửa nhỏ. Khi hàng xóm vay lương thực thì ông lấy bầu to đong, đến khi trả thì ông lấy bầu nhỏ tính, chỉ thu về một chút là được rồi. Vì thế mọi người gọi ông là “Lưỡng Biều Gia” (Lưỡng: hai ; Biều: trái bầu lấy vỏ bỏ ruột để khô làm đồ đong rượu, đong nước, đong lương thực gọi là biều; Gia: nhà).
Khi Dương viên ngoại 80 tuổi, ông ra ruộng thấy lúa mạch đã chín. Bỗng nhiên thấy sấm sét vang rền. Ông không chạy nổi nữa bèn nghĩ thôi ta chết ở ruộng vậy. Lúc này ở trong ruộng bỗng vang lên một âm thanh lớn: “Hỡi ông Sấm, bà Sét và Thủy Long hãy nghe đây, Lưỡng Biều Gia đang ở trên ruộng mạch nhà ông ấy, các ngài không được để hạt nước nào rơi xuống lúa mạch nhà ông ấy nhé!”.
Một lúc lâu sau, mưa to sấm sét mới dừng lại, Dương viên ngoại bò dậy xem thấy ruộng mạch ông đang nằm không có một giọt mưa nào, nhưng lúa mạch những nhà khác bị đổ rạp hết xuống bùn nước. Trở về nhà, ông kể cho con trai con gái nghe, rồi cùng các con quỳ xuống chắp tay bái lạy, cảm tạ ân huệ của Trời cao.
Bản ghi âm tiếng Trung:
http://media.zhengjian.org/media/2008/11/12/dizigui-27.mp3
Dịch từ:
ChanhKien.org