Mùa đông năm 1935 lạnh giá, khi nền kinh tế Mỹ đang ở trong giai đoạn suy thoái nghiêm trọng nhất, một tòa án ở một khu phố nghèo của New York đang xét xử một vụ án.
Ở New York, một bà già khoảng 60 tuổi, đã bị đưa ra tòa vì tội ăn cắp bánh mì.
Quan tòa hỏi: “Bị cáo, bà bị tố là đã lấy trộm bánh mì, có đúng vậy không?”
Người bà cúi mặt xuống, ấp úng trả lời: “Vâng thưa quý tòa, tôi thật sự đã ăn trộm bánh mì”.
“Động cơ ăn trộm của bà là gì? Có phải vì bà đói bụng không?” – quan tòa hỏi.
“Thưa quan tòa, tôi đã rất đói. Nhưng nếu chỉ vì đói thì tôi đã không làm như vậy”, bà lão trả lời. “Tôi cần chiếc bánh mì này cho hai đứa trẻ đã mồ côi cha mẹ…Chúng thực sự rất đói…Tôi không thể trơ mắt nhìn chúng chết đói được, chúng vẫn còn quá nhỏ”. Nói đến đây bà bật khóc.
Tuy nhiên, người chủ cửa hàng bánh mì không đồng ý tha thứ. “Đây là một vùng kém an ninh, thưa Ngài”, ông nói: “Bà ấy phải bị trừng phạt để làm gương cho những người khác”.
Vị quan tòa thở dài, nhìn về phía bà cụ và nói: “Bị cáo, tôi phải làm việc theo lẽ công bằng, chấp hành theo pháp luật. Bà có hai lựa chọn: Nộp phạt 10 đô la hoặc chấp nhận bị giam 10 ngày. Bà chọn cái nào?”.
Với vẻ mặt đau đớn và ăn năn, bà đối mặt với thẩm phán, lúng túng nói: “Thưa quý tòa, tôi đã vi phạm luật, và sẵn sàng chấp nhận hình phạt”. Nếu tôi có 10 đô la thì tôi sẽ không ăn cắp bánh mì. Vậy tôi xin được giam giữ trong 10 ngày. Nhưng Chúa ơi, ai sẽ chăm sóc ba đứa cháu nhỏ của tôi đây?”.
Một người đàn ông trong khán phòng nói với bà già: “Xin vui lòng chấp nhận bản án 10 đô la!”
Sau đó, ông lấy ra 10 đô la, cởi mũ và đặt tiền vào trong.
Ông tiếp tục nói: “Tôi là LaGuardia, Thị trưởng Thành phố New York, và tôi yêu cầu các bạn nộp phạt mỗi người 50 xu cho sự thờ ơ của chúng ta, để trừng phạt chúng ta vì đã sống trong một thế giới mà có người già phải đi ăn cắp bánh mỳ để nuôi sống cháu nhỏ”.
Rồi ông hướng cặp mắt về phía những người tham dự phiên tòa và tiếp tục nói: “Tôi là LaGuardia, Thị trưởng Thành phố New York, và bây giờ, mong các vị hãy nộp 50 xu tiền phạt. Tiền phạt cho sự hờ hững của chúng ta, vì đã để một người bà khốn khổ phải đi ăn cắp bánh mì nuôi những đứa cháu nhỏ đang chết đói”.
Tất cả mọi người trong tòa án đều kinh ngạc!
Tại tòa án, tất cả mọi người đều kinh ngạc và mở to mắt nhìn thị trưởng LaGuardia. Trên tòa nhất thời yên tĩnh đến mức bạn có thể nghe thấy tiếng một cây kim rơi trên mặt đất. Trong một khoảnh khắc, tất cả mọi người đều đứng lặng yên, mỗi người ai nấy đều nghiêm túc lấy ra 50 xu đặt vào mũ của ngài thị trưởng, ngay cả thẩm phán cũng không ngoại lệ.
Theo lý thuyết, một bà già ăn cắp bánh mì bị phạt, thì liên quan gì đến người khác? Nhưng tại đây, Thị trưởng LaGuardia đã yêu cầu mọi người nộp phạt vì sự vô cảm của mình.
Ông muốn nói với chúng ta rằng, giữa người với người là có mối liên hệ, và chúng ta không sống đơn độc. Con người đến thế gian này đều có khế ước: Trao đổi lợi ích vật chất, có hợp đồng pháp lý; giao vãng qua lại trong cuộc sống, đó chính là khế ước tinh thần. Thiện, không chỉ đơn thuần là một phẩm chất đối lập với sự vô cảm, gian xảo dối trá, tàn nhẫn, ích kỷ tư lợi, mà còn là một khế ước tinh thần tốt đẹp nhất.
Trong cuộc sống, ai cũng có thể gặp nguy hiểm, khó khăn, tiến thoái lưỡng nan, bất cứ ai cũng có thể trở thành kẻ yếu, khi người khác gặp hoạn nạn mà chúng ta không giúp đỡ, ai có thể đảm bảo rằng họ sẽ không nuốt trái đắng của sự cô lập, bơ vơ?
Lòng người chỉ có hướng thiện, mới có thể được chiếu rọi bởi ánh mặt trời, cho nên khế ước thiện mới phổ biến trên thế giới. Những người biết trân trọng loại hợp đồng này là cao quý. Người biết trả giá cho sự thờ ơ là người khôn ngoan. Xã hội ngày nay quá thờ ơ, chúng ta sẽ phải trả giá cho sự ích kỷ của mình.
Lòng tốt không chỉ là một phẩm chất, mà còn là một hợp đồng tinh thần.
Kỳ Mai biên dịch / Theo secretchina / Vạn Điều Hay