Tết Đoan ngọ 2024 là ngày nào? 10 điều kiêng kỵ trong ngày Tết Đoan ngọ

Tết Đoan Ngọ, còn được gọi là Tết Đoan Dương, diễn ra vào ngày mùng 5 tháng 5 âm lịch hằng năm. Đây là một trong những ngày Tết cổ truyền quan trọng của người Việt Nam, mang nhiều ý nghĩa văn hóa và tâm linh sâu sắc.

1. Tết Đoan ngọ 2024 là ngày nào?

Năm 2024, Tết Đoan Ngọ rơi vào thứ Hai, ngày 10 tháng 6. Theo quan niệm Đông y, ngày Đoan Ngọ là thời điểm dương khí (năng lượng nóng) của trời đất đạt đến đỉnh điểm. Ngày Đoan Ngọ trùng khớp với thời điểm mặt trời ở gần Trái đất nhất ở phía Bắc Bán Cầu, trước khi quay trở về phương Nam.

Vậy nên, ngày Đoan Ngọ được cho là thời điểm hỏa khí của trời đất và trong cơ thể người lên tột bậc.

2. Truyền thuyết về nguồn gốc và ý nghĩa Tết Đoan Ngọ: Góc nhìn từ Trung Hoa và Việt Nam

2.1 Nguồn gốc tết đoan ngọ

Truyền thuyết Trung Hoa
Theo “Mỗi ngày một câu chuyện Thần thoại Trung Hoa”, truyền thuyết Trung Hoa về Tết Đoan Ngọ gắn liền với Phu nhân Hy Hòa, vợ của Thần Mặt Trời. Sau khi Nữ Oa vá trời, sâu bọ sinh sôi, phá hoại mùa màng, khiến con người đói khổ. Thiên Đế sai Thần Mặt Trời và Phu nhân Hy Hòa xuống hạ giới giúp đỡ.

Hy Hòa phu nhân hướng dẫn người dân tìm cây cỏ làm bánh, ủ rượu và đốt tro. Vào ngày 5/5 âm lịch, bà vẩy tro ra đồng, bảo người dân ăn rượu Hùng Hoàng và bánh nguội để diệt sâu bọ.

Đúng giờ ngọ, Hy Hòa phu nhân bày lễ tế Thần. Các mặt trời hạ xuống gần mặt đất, ánh sáng rực rỡ xua tan bóng tối, tiêu diệt sâu bọ. Từ đó, người Trung Hoa cứ vào ngày này đều ủ rượu Hùng Hoàng, làm bánh và tế Thần Mặt Trời.

Truyền thuyết Việt Nam
Theo ‘Truyền thuyết tại Việt Nam’, sau vụ mùa bội thu, lũ sâu bọ bất ngờ xuất hiện, phá hoại cây trái và thực phẩm. Bỗng nhiên từ đâu có ông Lão tự xưng là Đôi Truân xuất hiện, hướng dẫn dân chúng mỗi nhà lập đàn cúng với bánh tro, trái cây và vận động. Sau khi mọi người làm theo lời ông lão quả nhiên đám sâu bọ lăn ra té ngã và không còn phá hoại mùa màng nữa. Lão ông dặn dò dân chúng cứ làm theo mỗi năm vào ngày này để trị sâu bọ. Người dân chưa kịp cảm tạ thì ông lão đã đi đâu mất.

Người dân gọi ngày này là Tết diệt sâu bọ hoặc Tết Đoan Ngọ vì lễ cúng diễn ra vào chính Ngọ.

2.2 Ý nghĩa Tết Đoan Ngọ

• Tưởng nhớ tổ tiên: Đây là dịp để con cháu tưởng nhớ đến công lao của tổ tiên và bày tỏ lòng biết ơn.
• Trừ tà, giải độc: Theo quan niệm dân gian, vào ngày mùng 5 tháng 5, âm khí thịnh, dễ sinh bệnh tật. Do đó, việc ăn hoa hiên, rượu nếp và các loại quả có vị chua ngọt được cho là giúp thanh lọc cơ thể, trừ tà, giải độc.
• Chúc mừng sức khỏe: Tết Đoan Ngọ là dịp để mọi người chúc mừng nhau sức khỏe, bình an và may mắn trong năm mới.

3. Mâm cỗ cúng Tết Đoan ngọ gồm những gì?

Mâm cỗ cúng Tết Đoan Ngọ thường bao gồm những món ăn sau:

• Xôi Hoa hiên: Hoa hiên có vị đắng, được nấu với gạo nếp thành chè hoa hiên hoặc xôi hoa hiên. Theo quan niệm dân gian, ăn hoa hiên vào ngày Tết Đoan Ngọ giúp thanh lọc cơ thể, trừ tà, giải độc và diệt trừ sâu bọ.
• Rượu nếp: Rượu nếp có vị cay nồng, được cho là giúp trừ tà, giải độc và mang đến sức khỏe dồi dào.
• Trái cây có vị chua ngọt: Mận, vải, dâu, xoài,… là những loại quả thường được cúng trong ngày Tết Đoan Ngọ. Theo quan niệm dân gian, những loại quả này giúp thanh nhiệt, giải độc và mang đến sự may mắn.
• Thịt vịt: Một số gia đình cúng thêm thịt vịt trong ngày Tết Đoan Ngọ. Thịt vịt có tính mát, giúp thanh nhiệt, giải độc và bổ sung dưỡng chất cho cơ thể.
• Xôi gấc: Xôi gấc tượng trưng cho sự may mắn, tài lộc và bình an.
• Bánh tro: Bánh tro có vị bùi, dẻo, được làm từ gạo nếp, tro bếp và nhân đậu xanh. Bánh tro tượng trưng cho sự giản dị, mộc mạc và cầu mong một mùa màng bội thu.
• Chè hạt sen: Chè hạt sen có vị thanh mát, ngọt dịu, giúp thanh nhiệt, giải độc và bồi bổ cơ thể.

4. Những điều kiêng kỵ trong ngày Tết Đoan ngọ

Bên cạnh những phong tục tập quán thú vị, Tết Đoan Ngọ cũng có một số điều kiêng kỵ mà mọi người nên lưu ý để tránh gặp xui xẻo, vận rủi trong năm mới.

– Kiêng rơi tiền

Theo quan niệm dân gian, vào ngày Tết Đoan Ngọ, nếu đánh rơi tiền sẽ khiến cho tài lộc bị hao hụt, vận may đi xuống. Do đó, cần cẩn thận khi mang theo tiền bạc trong ngày này và tránh để rơi rớt.

– Kiêng đi du lịch

Đi du lịch vào ngày Tết Đoan Ngọ được cho là sẽ gặp nhiều trắc trở, khó khăn. Đặc biệt, nên tránh đi du lịch đến những nơi có nhiều âm khí nặng như nghĩa trang, bệnh viện,…

– Kiêng mua sắm

Mua sắm vào ngày Tết Đoan Ngọ được cho là sẽ gặp nhiều điều không may, mua phải hàng giả, hàng nhái hoặc không tốt. Do đó, nên hạn chế mua sắm vào ngày này.

– Kiêng soi gương sau 12 giờ đêm

Theo quan niệm dân gian, vào ngày Tết Đoan Ngọ, sau 12 giờ đêm, âm khí sẽ mạnh hơn dương khí. Soi gương vào thời điểm này được cho là sẽ gặp những điều xui xẻo, vận rủi.

– Kiêng để dép lộn xộn

Dép lộn xộn tượng trưng cho sự lộn xộn, mất mát. Do đó, vào ngày Tết Đoan Ngọ, cần sắp xếp dép gọn gàng, ngăn nắp để tránh gặp những điều không may.

– Kiêng đặt chân xuống đất khi vừa ngủ dậy

Theo quan niệm dân gian, vào ngày Tết Đoan Ngọ, khi vừa ngủ dậy, nếu đặt chân xuống đất sẽ dễ bị vong hồn quấy nhiễu. Do đó, nên mang dép hoặc đi tất khi xuống giường.

– Kiêng chọn phòng đầu tiên hoặc cuối cùng ở hành lang khách sạn

Khi đi du lịch, nên tránh chọn phòng ở vị trí đầu tiên hoặc cuối cùng của hành lang khách sạn. Theo quan niệm dân gian, những vị trí này dễ thu hút tà khí, mang lại điều xui xẻo.

– Kiêng mua vật phẩm có hình thù kỳ quái

Khi đi du lịch, nên tránh mua những vật phẩm có hình thù kỳ quái, không rõ nguồn gốc. Những vật phẩm này được cho là có thể mang lại điều xui xẻo, vận rủi.

– Kiêng tranh cãi, mâu thuẫn

Vào ngày Tết Đoan Ngọ, nên giữ tâm trạng vui vẻ, hòa đồng, tránh tranh cãi, mâu thuẫn với người khác. Tranh cãi vào ngày này được cho là sẽ khiến cho cả năm gặp nhiều bất hòa, xui xẻo.

– Kiêng ăn thức ăn ôi thiu, mốc meo

Vào ngày Tết Đoan Ngọ, nên ăn uống sạch sẽ, đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm. Tránh ăn thức ăn ôi thiu, mốc meo để bảo vệ sức khỏe và tránh gặp xui xẻo.

Tết Đoan Ngọ là một nét đẹp văn hóa truyền thống quý báu của người Việt Nam. Mâm cỗ cúng Tết Đoan Ngọ không chỉ thể hiện lòng thành kính đối với tổ tiên mà còn mang nhiều ý nghĩa về sức khỏe và sự may mắn. Giữ gìn và phát huy truyền thống tốt đẹp này là trách nhiệm của mỗi người chúng ta.

(Tổng hợp)