Hạ tắc vi hà nhạc,
thượng tắc vi nhật tinh.
Ư nhân viết hạo nhiên,
phái hồ tắc thương minh.
Hoàng lộ đương thanh di,
hàm hòa thổ minh đình.
Thời cùng tiết nãi hiện,
nhất nhất thùy đan thanh.
Tại Tề Thái Sử giản,
tại Tấn Đổng Hồ bút.
Tại Tần Trương Lương chùy,
tại Hán Tô Vũ tiết.
Vi Nghiêm tướng quân đầu,
vi Kê Thị Trung huyết.
Vi Trương Tuy Dương xỉ,
vi Nhan Thường Sơn thiệt.
Hoặc vi Liêu Đông mạo,
thanh tháo lệ băng tuyết.
Hoặc vi Xuất sư biểu,
quỷ thần khấp tráng liệt.
Hoặc vị độ giang tiệp,
khẳng khái thôn Hồ Yết.
Hoặc vi kích tặc hốt,
nghịch thụ đầu phá liệt.
Thị khí sở bàng bạc,
lẫm liệt vạn cổ tồn.
Đương kỳ quán nhật nguyệt,
sinh tử an túc luận.
Địa duy lại dĩ lập,
thiên trụ lại dĩ tôn.
Tam cương thực hệ mệnh,
đạo nghĩa vi chi căn.
Ta dư cấu dương cửu,
lệ dã thực bất lực.
Sở tù anh kỳ quán,
truyền xa tống cùng Bắc.
Đỉnh hoạch cam như di,
cầu chi bất khả đắc.
Âm phòng điền quỷ hỏa,
xuân viện bế thiên hắc.
Ngưu ký đồng nhất tạo,
kê thê phụng hoàng thực.
Nhất triêu mông vụ lộ,
phân tác câu trung tích.
Như thử tái hàn thử,
bách lệ tự tịch dịch.
Ai tai tự như trường,
vi ngã an lạc quốc.
Khởi hữu tha mậu xảo,
âm dương bất năng tặc.
Cố thử cảnh cảnh tồn,
ngưỡng thị phù vân bạch.
Du du ngã tâm bi,
thương thiên hạt hữu cực.
Triết nhân nhật dĩ viễn,
điển hình tại túc tích.
Phong thiềm triển thư độc,
cổ đạo chiếu nhan sắc”.
Bên dưới là sông núi,
bên trên là Mặt Trời và các ngôi sao.
Với người gọi là khí hạo nhiên,
tràn ngập cả bầu trời.
Khi vận nước đang buổi thanh minh thái bình,
Nó thể hiện một bầu không khí tường hòa và một triều đình khai sáng.
Khi thời vận nguy nan thì xuất hiện nghĩa sĩ,
hình ảnh của họ lưu lại mãi trong sử sách.
Đó là thẻ tre của Thái sử ở nước Tề,
ngọn bút của Đổng Hồ ở nước Tấn.
Là tiếng chùy của Trương Lương ở nước Tần,
Là cờ tiết của Tô Vũ ở nước Hán.
Là đầu tướng quân Nghiêm Nhan thà chịu chết không đầu hàng,
Là máu của quan thị Kê Thiệu liều chết kháng cự bảo vệ vua.
Là răng của Trương Tuần ở Tuy Dương,
Là lưỡi của Nhan Cảo Khanh quan thái thú Thường Sơn.
Hoặc là mũ của Quản Ninh ở Liêu Đông,
tính cách cao thượng hơn băng tuyết.
Hoặc là Xuất sư biểu của Gia Cát Lượng,
lời lẽ hùng tráng lẫm liệt khiến quỷ thần cũng phải rơi lệ.
Hoặc là mái chèo qua sông của Tô Địch,
khẳng khái nuốt gọn rợ Yết Hồ.
Hoặc là cái hốt (thẻ bài bằng ngà hoặc ngọc) đánh giặc của Đoàn Tú Thực,
đánh vỡ đầu kẻ làm loạn.
Chính khí hào hùng khắp mọi nơi,
lẫm liệt lưu lại từ muôn thuở.
Khi chính khí đã thông thấu tận nhật nguyệt,
việc sống chết sao đáng để bàn.
Mặt đất nhờ vậy mà vững,
cột trời nhờ đó mà cao.
Tam cương thực sự gắn liền sinh mệnh,
là cội nguồn của đạo nghĩa.
Thương ta gặp vận khốn cùng,
bị lệ thuộc thật là bất lực.
Dải mũ buộc thân tù (ví mình như Chung Nghi tù nhân nước Sở khi bị bắt nhớ nước vẫn đội mũ),
xe chở lên tận cùng phía Bắc.
Đỉnh vạc nấu như ăn kẹo ngọt,
cầu mà còn không được.
Phòng giam tối tăm đầy ma lập lòe,
tuy là mùa xuân cửa ngục vẫn đóng chặt trời tối như bưng.
Trâu bò và tuấn mã cùng ở một tàu,
gà và phượng hoàng ở chung một chuồng.
Một sớm phơi gió sương,
dự đoán mình nhất định thành xương khô trong ngòi rãnh.
Vậy mà hai năm đã trôi qua như thế,
trăm thứ bệnh đều tự lui.
Than ôi chỗ lầy lội,
lại là nơi yên ổn của ta.
Ta nào có giỏi giang gì,
nhưng âm dương không thể bại hoại.
Ngoái nhìn thứ lấp lánh đang tồn tại này,
lại ngẩng nhìn đám mây trắng trôi.
Lòng ta buồn dằng dặc,
trời đất thương khung há có chỗ cùng cực.
Người hiền triết ngày càng xa,
khuôn phép vẫn còn trong tích xưa.
Dưới mái hiên gió lộng mở sách coi,
gương xưa soi sáng trước mặt.
ChanhKien.org