Tục ngữ có câu: “Làm việc chăm chỉ, trên đời không việc gì khó, lười biếng, vạn vật đều dừng lại.” Tăng Quốc Phiên cũng nói: “Người tầm thường trên đời, cổ đại và hiện đại, đều đã bị đánh bại bởi chữ lười.” Dùng tinh tấn trị lười, dùng tinh tấn trị kẻ tầm thường, bất kể là tu thân rèn luyện bản thân, hay hành xử tự tại, thiên hạ không có việc gì khó, chỉ sợ người không làm!
Tăng Quốc Phiên tin rằng một quan chức cần phải có năm chuyên cần , đó là “chuyên cần về cơ thể, chuyên cần về mắt ,chuyên cần về tay, chuyên cần về lời nói, và chuyên cần về tâm”. Tuy là nói về đạo làm quan, nhưng cũng là đạo làm người, rất đáng để hậu thế tham khảo.
1. Chuyên cần về cơ thể
Câu nói rằng: “Đường dài hiểm trở, tự mình trải qua, khó khăn tự mình nếm trải.”
Cái gọi là “tinh tấn” có nghĩa là thực hành và làm gương.
Như câu nói: “Dạy bằng ví dụ tốt hơn bằng lời nói”. Tăng Quốc Phiên ông tự yêu cầu mình phải dậy sớm trong quân đội, bất kể thời tiết như thế nào, bất kể hoàn cảnh nào, ông ấy phải “dậy khi nghe thấy tiếng gà gáy”, huấn luyện và giám sát việc huấn luyện, xử lý các công việc khác nhau. Tăng Quốc Phiên ông nói với các tướng lĩnh trong quân đội: “Cách huấn luyện binh lính phải được các quan luyện tập ngày đêm, nhưng nó có thể dần dần thành thạo. Nó giống như một con gà ấp một quả trứng, giống như một lò luyện kim thuật, và có thể không thể tách rời trong một thời gian.” Đây là cách ông ảnh hưởng đến các binh lính và tướng lĩnh của mình.
Cho dù đó là thực hành cá nhân hay quản lý một nhóm, điều này rất quan trọng và chúng ta phải làm gương tốt cho những người xung quanh và cấp dưới của mình.
2. Chuyên cần về mắt
Câu nói: “Gặp người thì phải xem kỹ, nhận bài thì phải xem đi xem lại.”
Cái gọi là “tinh mắt” là biết người từ chỗ tinh tế.
Khi Tăng Quốc Phiên giao cho Lý Hồng Chương huấn luyện Hoài quân, Lý Hồng Chương đã đưa ba người đến gặp và yêu cầu Tăng Quốc Phiên phân công vị trí cho họ. Thật không may, Tăng Quốc Phiên đã ra ngoài đi dạo sau bữa tối, và Lý Hồng Chương đã ra lệnh cho ba người họ đợi bên ngoài trong khi anh ta vào trong. Tăng Quốc Phiên đi dạo trở về và nói thẳng với Lý Hồng Chương: “Người đứng bên phải là một người trung thành và đáng tin cậy, có thể được giao công việc hậu cần và cung ứng; người phụ trách là một nhân tài hàng đầu và nên được trọng dụng.”
Lý Hồng Chương hỏi: “Làm sao ngươi phát hiện?”
Tăng Quốc Phiên cười nói: “Vừa rồi tôi đi dạo về, lúc đi ngang qua trước mặt ba người bọn họ, người đàn ông bên phải cúi đầu không dám ngẩng đầu, có thể thấy được tâm kính trọng người khác của anh ta, cung kính đàng hoàng nên có thể ủy thác công việc tiếp tế, người đàn ông ở giữa bề ngoài rất cung kính, nhưng tôi vừa đi ngang qua, lập tức nhìn trái nhìn phải, có thể thấy anh ta ngoan ngoãn nghe lời, còn người đàn ông bên trái luôn đứng thẳng, hai mắt hướng về phía ta, không kiêu ngạo cũng không khiêm tốn, anh ta sẽ là tướng quân.”
Tăng Quốc Phiên nói rằng “tài năng của một vị tướng” là Lưu Minh Xuyên, người sau này giữ chức thống đốc Đài Loan.
3. Chuyên cần về tay
Câu nói rằng: “Những thứ dễ bỏ đi thì thu dọn sạch sẽ, những thứ dễ quên thì ghi ra giấy tùy thích.”
Cái gọi là “thực hành” thực sự là để phát triển một thói quen tốt.
Tăng Quốc Phiên đã phát triển ba thói quen tốt trong suốt cuộc đời mình: xem xét nội tâm, đọc và viết thư gia đình. Ông ấy ghi nhật ký mỗi ngày, qua đó ông ấy tu dưỡng bản thân, suy ngẫm về những thiếu sót của bản thân và không ngừng tu dưỡng bản thân thông qua nội tâm như vậy.
Tăng Quốc Phiên nói: “Tính khí của một người khó thay đổi vì bản tính bẩm sinh của họ. Chỉ có đọc sách mới có thể thay đổi tính khí của họ. Người xưa giỏi xem tướng số nói rằng đọc sách có thể thay đổi tâm tính.” Tăng Quốc Phiên quy định rằng ông ấy phải kiên trì đọc sách lịch sử không ít hơn mười lần một ngày, và viết không ít hơn nửa giờ sau bữa ăn. Bằng cách kiên trì đọc sách, Tăng Quốc Phiên không chỉ thay đổi tính khí của mình mà còn rèn giũa tính kiên trì và nâng cao tài năng của bản thân.
Ngoài ra,Tăng Quốc Phiên cũng thường viết thư cho gia đình, người ta nói rằng ông đã viết không dưới 253 bức thư cho gia đình chỉ riêng trong năm 1861. Thông qua việc viết thư cho gia đình, ông tiếp tục rèn luyện và giáo dục các em trai và con cái của mình một cách nề nếp và có tinh thần hiếu học, đọc sách đem giá trị của mình chia sẻ cho người khác.
4. Chuyên cần về lời nói
Có câu nói: “Đối xử với đồng nghiệp thì khuyên bảo nhau, đối xử với cấp dưới thì kiên nhẫn khuyên nhủ.”
Cái gọi là “chuyên cần nói” là cách hòa đồng với mọi người.
Tăng Quốc Phiên tin rằng khi các đồng nghiệp hòa thuận với nhau, “hai con hổ đánh nhau, và kẻ chiến thắng cũng cần nhìn lại mình.”
Khổng Tử đã từng nói: “Một người tướng quân nhân từ muốn lãnh đạo người khác thì họ phải lãnh đạo chính mình, và đạt được người khác thì họ phải đạt được chính mình.” Tăng Quốc Phiên không chỉ dạy người đồng môn và cấp trên của mình, mà còn kiên nhẫn khuyên nhủ cấp dưới của mình, không chỉ giúp ông thành công ở bản thân mà còn là thành công cho người cấp dưới như Lý Hồng Chương, Tả Tông Đường, Trương Chi Động tồn tại trong thời gian ngắn vào cuối triều đại nhà Thanh.
5. Chuyên cần về tâm
Cổ nhân nói rằng: “Có lòng thành thì vàng đá mở ra, suy nghĩ nhiều thì ma quỷ hiện ra.”
Cái gọi là “làm việc chăm chỉ” thực chất là nói đến phẩm chất của ý chí kiên định của con người.
Cho dù Tăng Quốc Phiên có “liên tiếp thất bại và chiến đấu liên tục” từ nghiên cứu khoa học đến việc đàn áp Quân đội Thái Bình hay không, ông ấy có một niềm tin chân thành ủng hộ bản thân cố gắng. Làm việc chăm chỉ từ mọi khía cạnh, và thành quả sẽ đến một cách tự nhiên.
Trong bức thư gia đình gửi cho con trai Tăng Kỷ, Tăng Quốc Phiên nói rằng: “Đức tính duy nhất trong cuộc sống luôn là đức tính đầu tiên. Con đường học tập là vô cùng, nhưng luôn nghĩ rằng sự trường tồn là điều chính.”
Kiên trì vừa dễ lại vừa khó. Nói thì dễ hơn làm, vì ai cũng có thể làm được. Cái khó là kiên trì lâu dài, kiên trì vài ngày thì được, vài tháng thì khó, kiên trì vài năm hoặc hơn mười năm và cả đời lại càng khó.
Cuộc sống giống như một quá trình chín của trái cây. Đừng vội vàng và đừng buông lơi. Công sức và sự vun trồng của con người sẽ khiến cây lặng lẽ cao lớn và khiến con người trưởng thành từ từ.
Trên đời này không có sự nỗ lực nào là lãng phí, huống chi là thành công một cách tình cờ. Đừng thúc đẩy cây con để khuyến khích sự phát triển, chứ đừng nói đến việc vội vàng để thành công. Bạn chỉ cần làm từng chút một, từng bước một, và chắc chắn ông Trời sẽ không bạc đãi bạn.
Thanh Chân biên dịch
Nguồn: Secretchina
Xem thêm
Vạn Điều Hay