Vương Dương Minh sinh năm 1472. Cha của ông là Vương Hoa, là học giả số một vào năm Thành Hóa thứ 17 (1481) và được bổ nhiệm làm Bộ trưởng Bộ Nội vụ ở Nam Kinh. Vương Dương Minh từ nhỏ đã học hành chăm chỉ, ông là nhà chính trị, nhà triết học và là nhà tư tưởng xuất sắc.
Thời Chiến Quốc cũng từng có một vị ưu tú như vậy, ông sống ẩn dật trên núi nhưng đệ tử của ông đều trở thành những tướng lĩnh tài ba như: Tôn Tẫn, Bàng quyên, Trương Nghị. Đó chính là Qủy Cốc Tử.
Hàng ngàn năm sau khi Quỷ Cốc Tử qua đời, một nhân vật kiệt xuất khác xuất hiện vào thời nhà Minh vào thế kỷ 15, đó là Vương Dương Minh. Một vị hiền nhân có trí tuệ sâu sắc được các học giả coi là tiêu chuẩn để học hỏi.
Một người là bậc thầy ẩn dật thời Chiến Quốc, một người là bậc thầy triết học. Nhưng giữa hai người có nhiều điểm tương đồng, Quỷ Cốc Tử đào tạo nên những người học trò xuất sắc, họ đều trở thành những chiến lược gia quân sự tài ba. Vương Dương Minh đã có thể dẫn quân trong các cuộc chiến tranh trước khi gia nhập quân đội. Trí tuệ triết học trong suốt cuộc đời của ông đã được nhiều người biết đến ở cả trong và ngoài nước. Hai bậc hiền triết đều có nhiều điểm tương đồng trong cách cư xử và nhận biết con người.
Họ dùng kinh nghiệm của chính mình để dạy chúng ta nên cư xử thế nào, làm thế nào để nhận biết mọi người, nên kết bạn với những loại người nào, để con đường của chúng ta ngày càng rộng mở hơn.
Như người ta thường nói: “Nếu một người muốn làm tốt công việc của mình thì trước tiên anh ta phải mài giũa công cụ của mình”.
Vương Dương Minh đã để lại những triết học vĩ đại từ kinh nghiệm sống và trí tuệ của mình: “Không thể dựa vào sự trợ giúp của các mối quan hệ để trở thành vĩ nhân được, mà mấu chốt nằm ở chính bản thân mình”. Cái gọi là “tâm học” có nghĩa là trau dồi khả năng của bản thân và nhấn mạnh vào sức mạnh của bản thân. Điều cần phải trau dồi là bảy điều này, đó là: “Hành động, siêng năng, trí thức, thành thật, trái tim, sự chân thành và sự kiên nhẫn”.
1. Hành động
Vương Dương Minh từng nói rằng: “Muốn phá bỏ chướng ngại, tháo gỡ vướng mắc, nhất định phải nỗ lực.”
Điều này có nghĩa là trên đời có rất nhiều điều khó khăn và vướng mắc, nếu bạn luôn mơ về nó thay vì dùng hành động để cố gắng thực hiện thì cơ thể và tâm trí của bạn sẽ luôn bị mắc kẹt trong những rắc rối này và sẽ không thể thoát ra được.
“Nhịp tim không bằng hành động”, khi trong lòng có ước mơ thì cần phải hành động càng sớm càng tốt, đối mặt với cái gọi là khó khăn, bạn cứ bắt đầu từ những việc nhỏ nhặt từng bước một, bạn sẽ thấy điều đó không có gì to tát cả.
Cái gọi là “hành động” có nghĩa là thực sự bình tĩnh và chín chắn, mỗi hành động của mình đều sẽ được người khác nhìn thấy và ghi nhớ. Vậy nên bạn phải giữ đúng lời nói và hành động của mình, kiên định với những gì mình nói và hành động nhất quán với những gì mình nói. Nếu không thì theo thời gian, người khác sẽ cho rằng bạn là người “giả tạo và trống rỗng”, và người như vậy sẽ khó có được sự tin tưởng của bạn bè.
Điều này nhắc nhở một người hình thành những thói quen tốt, người đó sẽ tự nhiên trở nên ổn định và được tôn trọng hơn.
2. Siêng năng
Siêng năng là phẩm chất mà mọi người coi trọng nhất, dù bạn làm ở lĩnh vực nào thì cũng cần phải chăm chỉ. “Hãy siêng năng tìm tòi kiến thức và tỉ mỉ trong mọi việc”, đây là thái độ học tập tốt nhất.
Đối với những học giả vĩ đại như Vương Dương Minh, tìm kiếm kiến thức là con đường của các bậc thánh nhân, nhưng đối với những người bình thường như chúng ta, siêng năng là thái độ làm việc cẩn thận nhất.
Những người đạt được thành tựu vĩ đại thời cổ đại, dù là anh hùng hay gian hùng, họ đều có một khoảng thời gian nỗ lực không ngừng nghỉ. Sự siêng năng đóng một vai trò đặc biệt ở bất kỳ giai đoạn nào trong sự nghiệp của bạn.
Ngay cả trong công việc, một người sếp sẽ luôn yêu thích những nhân viên chăm chỉ nhất, trong khi những nhân viên lười biếng luôn là những người bị loại đầu tiên.
Người ta nói, làm việc chăm chỉ có thể bù đắp cho sự thiếu hụt về thông minh, đây là trường hợp của Tăng Quốc Phiên, nhà hiền triết vĩ đại cuối thời nhà Thanh. Khi còn nhỏ, ông không thể ghi nhớ những gì đã đọc trong một lần nên ông đã đọc nó mười lần. Trong khi những người khác có thể đọc thuộc lòng trôi chảy sau khi đọc hai hoặc ba lần, nhưng ông phải đọc đến tận đêm khuya mới học thuộc lòng và sau này ông đã trở thành một nhân vật vĩ đại cứu nhà Thanh khỏi nguy hiểm.
Người muốn thành công thì không thể thiếu hai chữ “siêng năng”, tuy trong mắt một số người, siêng năng là một phương pháp phải chịu rất nhiều vất vả, khó khăn, nhưng đừng quên rằng “Đau khổ là phúc”. Một người đạt được những điều vĩ đại đều phải trải qua rất nhiều đau khổ.
3. Tri thức
Người ta nói người tốt có chí hướng về mọi mặt, muốn làm được việc lớn thì trước hết phải quyết tâm, nếu không có quyết tâm thì sẽ không bao giờ thành công.
Vương Dương Minh đề xuất, quyết tâm phải đúng đắn, phải biết năng lực của bản thân ở đâu thì sẽ đặt ra hoài bão phù hợp với hoàn cảnh thực tế của mình. Cái gọi là quyết tâm là phải dựa vào trái tim, con người phải hiểu rõ bản thân và cần phải có ước mơ, nhưng ước mơ cần được thực hiện chứ không phải đặt mục tiêu quá cao.
“Tri thức” ngụ ý rằng con người phải có sự tự nhận thức và sống thực tế là điều cần thiết. Chỉ những người thực sự hiểu rõ bản thân mới có thể thiết lập được những tham vọng phù hợp với mình. Nếu không, tham vọng của bạn dù có cao cả và rõ ràng đến đâu cũng chỉ có thể dẫn dắt bạn lạc đường.
Vì vậy, trước hết bạn phải học cách “biết” để có thể suy nghĩ rõ ràng hơn, tránh đi đường vòng, xử lý các mối quan hệ giữa các cá nhân và phát triển sự nghiệp tốt hơn.
4. Thành thật
Xã hội hiện đại tràn ngập ham muốn vật chất, thông tin phát triển với tốc độ cao, điều này dẫn đến xã hội cũng trở nên phức tạp, tư duy con người ngày càng cởi mở dẫn đến nhiều người làm những việc không có điểm mấu chốt.
Điểm mấu chốt là tiêu chuẩn cuối cùng của một con người, một ranh giới đỏ không bao giờ được chạm tới, nhưng lễ nghĩa, công lý, chính trực và liêm sỉ mà tổ tiên chúng ta truyền lại mới là nền tảng.
Vương Dương Minh cho rằng, trong cuộc đời một người không thể nào có thể làm hài lòng tất cả mọi người, cũng không thể lúc nào cũng thuận buồm xuôi gió, nhưng trong lòng nhất định phải có điểm mấu chốt, không tìm cách làm hài lòng tất cả mọi người, mà phải sống thành thật.
Muốn vĩ đại thì không thể không có điểm mấu chốt, khi bạn biết rõ điểm mấu chốt ở đâu, bạn có thể thoải mái tiến lên và rút lui ngay cả khi bị cám dỗ. Khi bạn có thể hiểu rõ bản thân mình và sống thành thật, bạn đương nhiên sẽ được người khác tôn trọng.
5. Trái tim
Mọi nỗ lực và hy vọng trên đời thực ra đều xuất phát từ trái tim, nếu một người muốn trở thành vĩ nhân thì phải đi theo con đường làm giàu cho trái tim mình.
Tục ngữ có câu: “Tâm như thế nào sẽ có tướng mạo như thế, cảm xúc sẽ thay đổi theo trái tim một người, mọi việc đều xuất phát từ trái tim và trí tuệ, tất cả sẽ được biểu hiện lên khuôn mặt một người, vì vậy việc nuôi dưỡng một tấm lòng tốt là điều bắt buộc dành cho những người thành công.”
Đặc biệt trong cuộc cạnh tranh khốc liệt hiện nay, người ta rất dễ đánh mất chính mình do tâm trạng nóng nảy và cũng dễ mắc sai lầm. Người ta thường nói: “Không phải gió động, không phải cờ động, mà là lòng động”.
Trong Phật giáo cũng nói: “Các pháp đều do tâm sinh ra”.
Khi Nhiệm Chính Phi ở tuổi trung niên, ông bị người kế nhiệm Lý Ẩn Nam phản bội và bỏ rơi, mẹ ông qua đời trong một vụ tai nạn xe hơi, vợ ông ly hôn, ông mắc bệnh ung thư, sự nghiệp, gia đình và sức khỏe phải chịu nhiều tổn thất. Gặp quá nhiều chuyện đau khổ như vậy, nếu trái tim ông không đủ mạnh, làm sao ông có thể thoát ra được?
Vì vậy, Vương Dương Minh đề xuất rằng mọi vấn đề đều xuất phát từ trái tim, chỉ khi trau dồi trái tim mình đủ mạnh mẽ để vượt qua khó khăn, bạn mới có thể thành công hơn trong sự nghiệp.
6. Chân thành
Chân thành có nghĩa là trung thực, chân thành là nói sự thật, hứa và biết giữ lời hứa, những người tài năng như vậy rất đáng được ngưỡng mộ.
Dù là công việc hay cuộc sống, bạn càng chân thành thì bạn càng mở ra nhiều cơ hội, chỉ cần bạn giữ được điểm này đến cuối cùng và kết hợp với “kiến thức”, bạn nhất định sẽ thành công. Người như vậy sẽ trưởng thành, ổn định và có trách nhiệm.
Sự chính trực không phải là thứ có thể có được một sớm một chiều, đó là sự tu dưỡng qua bao thăng trầm của một người.
7. Kiên nhẫn
Sở dĩ triết lý tư tưởng của Vương Dương Minh sâu sắc như vậy, điều này chắc chắn không thể tách rời khả năng bao dung và chịu đựng chờ thời cơ của ông.
Tục ngữ có câu: “Hành bách lý giả, bán vu cửu thập”, nghĩa là “Người đi trăm dặm, thì 90 dặm cũng chỉ là nửa đường”. Khi theo đuổi thành công, càng tới gần mục tiêu thì càng là thời điểm quan trọng, chúng ta càng cần nỗ lực không ngừng nghỉ, nhất định phải kiên trì và học cách chờ đợi, nếu không mọi nỗ lực của chúng ta sẽ uổng phí.
Sếp tôi từng nói rằng trong sự cạnh tranh ở nơi làm việc, những người sống sót đến cuối cùng phải là những người có thể chịu đựng được sự cô đơn và áp lực.
Vì vậy, muốn thành công thì kiên nhẫn là điều cần thiết, chỉ có học được “kiên nhẫn” thì bạn mới có thể thành công, nếu không, bạn có thể bỏ cuộc trong quá trình và cuối cùng sống một cuộc sống bình thường trong bối rối.
Khổng Tử từng nói: “Tu thân, tề gia, trị quốc, bình thiên hạ”, vậy nên tu thân là ưu tiên hàng đầu, chỉ có giữ cho tâm tư ngay thẳng, đoan chính thì mới có thể đạt được những thành tựu lớn hơn trong cuộc sống.
Thùy Dung biên tập
Nguồn: aboluowang (Vương Hòa)
Vạn Điều Hay