Đạo Đức Kinh giảng rằng: “Đạo sinh ở chỗ tĩnh, đức sinh ở khiêm nhường, phúc sinh từ cần kiệm, mệnh có từ sự hòa hợp”. Nếu hội tụ đủ “đạo, đức, phúc, mệnh” thì gia đình ắt hạnh phúc, hưng thịnh.
1. Đạo sinh ở chỗ tĩnh
Đạo Đức Kinh giảng: “Trí hư cực, thủ tĩnh đốc. Vạn vật tịnh tác, ngô dĩ quan kì phục”. Nghĩa là ở nơi hư không cùng cực, giữ tĩnh lặng, có thể ngắm nhìn vạn vật tuần hoàn luân chuyển.
“Thủ tĩnh đốc” là bảo trì tâm tĩnh lặng như hư không, định vững chắc, không ảnh hưởng bởi bất kỳ tác động nào bên ngoài.
Giống như câu “Chẳng bận lòng bởi vinh nhục, nhàn nhã ngắm hoa nở rồi tàn trước sân; đi hay ở tùy duyên, bồng bềnh thong thả cùng mây khói”.
Buông tư dục, bỏ vọng niệm, bảo trì tâm tĩnh lặng hư không thì tâm sinh trí huệ, “đạo” tự nhiên mà xuất lai; ngược lại tâm bất định không yên thì “đạo” sẽ xa rời bạn.
Mọi người hẳn đã từng nghe câu chuyện “Bào Đinh mổ trâu”. Một người đầu bếp của Lương Huệ Vương, kỹ thuật mổ trâu của ông thành thạo đến mức trở thành nghệ thuật thưởng thức. Dẫu chỉ là một việc tầm thường như mổ một con trâu cũng có quy luật của nó.
Chỉ có tĩnh tâm mà làm việc, đạt đến mức “vong ngã” (quên mình), mới có thể chân chính lĩnh ngộ được những điều huyền bí trong đó. Tài nghệ có thể thăng hoa lên cảnh giới của “đạo”.
2. Đức sinh từ sự khiêm tốn
Đạo Đức Kinh có câu: “Thượng đức nhược cốc. Đại bạch nhược nhục. Quảng đức nhược bất túc.” Ý tứ là đức cao thì dường như thấp trũng, cao khiết thì dường như nhục nhã, đức rộng lớn thì dường như không đủ.
Chu Dịch cũng giảng: “Khiêm, đức chi bính dã”- Khiêm tốn là nền tảng của đức hạnh.
Sự khiêm tốn sẽ khiến đức hạnh một nguời ngày càng cao, tâm lượng ngày càng lớn.
Thời nhà Minh, có một người tên Quách Phác, từ nhỏ đã hiếu đễ, lễ độ, sau làm tới quan Sử bộ thượng thư. Người nhà của ông có lần tranh chấp với hàng xóm về khoảng cách xây một bức tường. Quách Phác biết được, viết thư gửi người nhà nói: “Nhường cho họ thêm vài thước thì có sao? Vạn Lý Trường Thành vạn dặm nay không ai ở, Tần Thủy Hoàng năm đó nay còn đâu?”
Người nhà sau khi đọc thư, bèn nhường lại một khoảng rộng rồi xây tường. Hàng xóm cũng cảm động, chừa thêm một khoảng, khoảng không nhân nghĩa đó đã trở thành một con hẻm, được truyền tụng ngàn năm.
3. Phúc sinh từ cần kiệm
Xã hội hiện đại, con người đều theo đuổi cuộc sống vật chất xa hoa. Nào là xe sang, biệt thự, sơn hào hải vị,… nhưng lại bỏ quên mất cuộc sống tinh thần.
Lý Thương Ẩn đời Đường từng nói: “Nhìn lại các bậc hiền triết ngày xưa, thành công đều do cần kiệm, thất bại đều bởi phung phí xa hoa”.
Phúc khí của một người, thuận theo việc thanh tâm quả dục mà tới. Phúc khí của một gia đình, đến từ việc thanh liêm tiết kiệm.
Nhan Hồi là đệ tử tâm đắc nhất của Khổng Tử, nổi tiếng đức hạnh. Khổng Tử thường khen ngợi: “Một giỏ cơm, một gáo nước, sống trong căn phòng đơn sơ. Người khác đều không chịu được loại thanh bần, khốn cùng này; nhưng điều này không làm thay đổi niềm vui hiếu học của Nhan Hồi. Thật cao thượng biết bao a”.
Kể từ thế hệ của Nhan Hồi, gia tộc Nhan Thị hưng thịnh kéo dài suốt 700 năm. Phát triển trong triều đại Nam Bắc triều, thời Tùy, Đường với những nhân tài như Nhan Chi Thôi, Nhan Sư Cổ, Nhan Chân Khanh,….
Ăn uống thanh đạm tiết kiệm có thể tránh tổn thương dạ dày; giảm ham muốn, dục vọng sẽ thấy lòng nhẹ nhàng hơn. Trong cuộc sống, làm được đơn giản chất phác, phúc khí sẽ tự tới.
4. Mệnh sinh từ hòa khí
Đạo Đức Kinh giảng rằng: “Đạo sinh nhất, nhất sinh nhị, nhị sinh tam, tam sinh vạn vật. Vạn vật phụ âm nhi bão dương, xung khí dĩ vi hòa.”
Âm dương kết hợp mà sinh ra vạn vật, sinh mệnh tồn tại là do sự điều hòa của âm dương.
Một người có khỏe mạnh trường thọ hay không, mấu chốt ở chỗ tâm tính có đủ sự bình hòa không, thản đãng hay không. Đại danh y nhà Thanh, Trương Bồi Nhân nói: “Người thường hòa nhã, thì tâm khí sung mãn, ngũ tạng an”.
Ngoài ra, “hòa” còn có hàm ý là bất cứ việc gì cũng đều cần có “mức độ”, có chừng mực, tốt quá có khi lại hóa dở.
Dục vọng của thế gian là bất tận, không nên cuốn theo tham dục quá mức; lấy sự điều độ làm căn bản, đừng cố chấp với những thứ không phải của mình. Giữ tâm bình thản, thuận theo tự nhiên mà sống.
“Đạo sinh ở chỗ tĩnh, đức sinh ở khiêm nhường, phúc sinh từ cần kiệm, mệnh có từ sự hòa hợp”. Không chỉ bao hàm triết lý nhân sinh thâm thúy, còn ẩn chứa đạo dưỡng sinh trường thọ huyền bí.
Nguồn: nguyenuoc
Vạn Điều Hay